مفاتيح الإعجاز: شرح گلشن راز
مفاتيح الإعجاز : شرح گلشن راز، عنوان اثری است یک جلدی به زبان فارسی از محمد بن یحیی بن علی جیلانی لاهیجی با موضوع عرفان اسلامی. لاهیجی این اثر را در شرح گلشن راز شیخ محمود شبستری نوشته است. گلشن راز به نظم و مفاتیح الاعجاز در شرح آن به نثر است. این نسخه خطی در 1312ق به خط میرزا محمد ملک‌الکتاب نوشته شده است.
| مفاتيح الإعجاز: شرح گلشن راز | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | لاهیجی، محمد بن یحیی (شارح) شبستری، محمود بن عبدالکریم (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | گلشن راز. شرح |
| ناشر | ميرزا محمد شيرازي ملک‌الکتاب |
| مکان نشر | هند - بمبئي |
| سال نشر | 1313ق. |
| چاپ | چاپ يکم |
| موضوع | شبستري، محمود بن عبد الکريم، 687 - 720ق. گلشن راز - نقد و تفسير
شعر فارسی - قرن 8ق. شعر عرفاني - قرن 8ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /گ708 ل2 / 5502 PIR |
منظومه گلشن راز شبستری را به‌حق می‌توان یک دوره کامل عرفان نظری و حتی شناسنامه عرفان نظری دانست. این کتاب به‌رغم اختصار در حجم و تعداد ابیات، مضامین بلند و عمیق عرفانی را به‌شایستگی تبیین کرده و همین امر، فهم دقیق محتوای آن را حتی برای اهل فن نیز بسیار دشوار نموده است؛ لذا شرح‌های بسیار زیادی بر آن نوشته شده. می‌توان گفت در میان مهم‌ترین شرح‌هایی که بر گلشن راز نوشته شده، شرح مفاتیح الاعجاز، هم به‌لحاظ پرداختن به تمام ابیات گلشن و هم به‌لحاظ عمق مطالب، برجسته‌ترین و تأثیرگذارترین شرح بشمار می‌آید که شروح پس از آن کمابیش وام‌دار آن هستند.[۱]
از جمله شروحی که بر گلشن راز نوشته شده، ولی در واقع تلخیص یا برگرفته‌ای از مفاتیح الاعجاز هستند، می‌توان از «شرح گلشن راز» خواجه معین‌الدین محمد بن محمود، معروف به «دهدار» و متخلص به «فانی» (متوفای 1016ق)[۲] و «مجموعة الفوائد یا شرح گلشن یا شرح فن» از نویسنده‌ای نامعلوم را نام برد که البته در این اثر دوم، شارح در بعضی از موارد به کلام لاهیجی اعتراض کرده است.[۳]
پانویس
منابع مقاله
لطیفی، عبدالحسین، «معرفی و نقد شروح برجسته گلشن راز شبستری»، نشریه عرفان اسلامی، پاییز 1398، شماره 61 (19 صفحه).