تفسیر ابن عرفه
تفسير ابن عرفة یا «تفسیر القرآن العظیم»، تفسیر عالم مالکی ابوعبدالله محمد بن محمد بن عرفه ورغمی تونسی (متوفی 803ق) است. این کتاب، تفسیر کامل سوره‌های قرآن کریم است که با تحقیق جلال السیوطی در چهار جلد منتشر شده است.
| تفسیر ابن عرفه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن عرفه، محمد بن محمد (نویسنده) |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | 2008م. |
| چاپ | چاپ يکم |
| موضوع | تفاسير اهل سنت - قرن 8ق. |
| زبان | عربي |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف25 ت7 / 95/5 BP |
به نظر می‌رسد این تفسیر را ابوعبدالله محمد بن خلفة بن عمرو شتاتی (درگذشته ۸۲۷ یا ۸۲۸ق/۱۴۲۴ یا ۱۴۲۵م)، بر اساس شنیده‌هایش در مجالس درس استادش ابن عرفه با تكیه بر آراء مفسرانی چون ابن عطیه و زمخشری تألیف کرده است[۱].
مفسر در این تفسیر بین مباحث ادبی و قواعد آن و فقه مالکی و احکام آن جمع کرده است. هیچ کلام فقهی نبوده، مگر آنکه ابن عرفه بر آن تعلیقه زده و هیچ مطلب لغوی نبوده، مگر آنکه درباره آن سخن گفته است؛ بنابراین این کتاب به‌حق کتاب ارزشمندی است که علمای تاریخ درباره آن گفته‌اند که امت اسلامی پس از آن مانند آن نیاورده است[۲].
در تحقیق این کتاب از نسخه خطی به خط خود ابن عرفه استفاده شده است؛ البته از سه نسخه دیگر به خط شاگردان ابن عرفه استفاده شده است؛ اما روشن است که آنها از همین نسخه استفاده کرده و تا حدی زیادی آن را خلاصه کرده‌اند. در این نسخه از کتاب، تفسیر ابن عرفه مورد تحقیق قرار گرفته و نسخه اصل با نسخ دیگر مطابقت داده شده است. معرفی اعلام، اماکن، کلمات دشوار و استخراج احادیث و آیات از ویژگی‌های این نسخه از کتاب است[۳].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه محقق و متن کتاب.
- سلماسی، مهدی، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج6، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1373.