دیوان حاجی ابرقوهی
دیوان حاجی ابرقوهی، عنوان اثری است یک جلدی به زبان فارسی از حاجی ابرقوهی با مقدمه و تحقیق ملیحه کرباسیان. این کتاب حاوی مجموعه اشعار فارسی حاجی ابرقوهی است.
| دیوان حاجی ابرقوهی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حاجی ابرقوهی (نویسنده) کرباسیان، ملیحه (محقق) |
| ناشر | دانشگاه فردريش ويلهلم مجمع ذخائر اسلامي |
| مکان نشر | آلمان - بن ايران - قم |
| سال نشر | 2014م. = 1393ش. |
| چاپ | چاپ يکم |
| شابک | 978-964-988-548-3 |
| موضوع | شعر فارسي - قرن 11ق. |
| زبان | فارسي |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /د9 / 5921 PIR |
از دیوان حاجی ابرقوهی تنها یک نسخة ناقص باقی مانده است. بر اساس این نسخه، بخش اعظم دیوان او را قصایدی در مدح چهارده معصوم(ع) تشکیل می‌دهد. پس از آنها، قصاید مدحیه امرا است که عبارتند از مرشد مکمّل، قطب‌شاه، نظام‌شاه بحری، میر فاضل و چنگیزخان. بعد از قصاید، مثنوی ناظر و منظور و غزلیات و رباعیّات قرار گرفته است.[۱]
اشعار او آن‌چنان‌که سام میرزا مدّعی شده است کم‌مایه نیست، امّا بی‌تردید از جمله اشعار قوی و فخیم زبان فارسی نیز بشمار نمی‌آید. بااین‌حال و برای بررسی ادبیات شیعی در روزگار قطب‌شاهی شایسته توجّهند. استفاده از دامنه واژگانی محدود، عدم نوآوری در تشبیهات و استعارات و تکرار پی‌درپی یک واژه از جمله مواردی هستند که از فخامت شعر او می‌کاهد. برای نمونه، تکرار واژة خَنگ و خَنگِ گردون، در قصیده «منقبت علی عالی»، نشان از ضعف وی در استفاده از واژگان متنوّع دارد. این دامنه محدود واژگانی گاه او را به استفاده از قافیه‌های سست واداشته است.
امّا به‌هرحال نکات جالب نیز در شعر او کم نیست و بی‌انصافی است اگر او را از زمره شاعران کم‌مایه قلمداد کنیم. برای نمونه از این ابیات می‌توان یاد کرد:
دل شود خون گر ز برگ گل بود پیراهنش
زآنکه می‌دانم از آن آزرده می‌گردد تنش
یا
تا بر طریق سایه نگردم ازو جدا
خود را به او ز بهر غلامی فروختم.[۲]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه مصحح.