فتح البیان في مقاصد القرآن
فتح البيان في مقاصد القرآن، تألیف سید محمدصدیق خان قنوجی بخاری معروف به محمدصدیق حسن خان نواب عالی (درگذشته 1307ق) است که با هدف نگارش تفسیری با زبان و روش نو به رشته تحریر درآمده است. این اثر با حواشی ابراهیم شمس‌الدین منتشر شده است.
| فتح البيان في مقاصد القرآن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صدیق‌حسن‌خان، محمدصدیق (نویسنده) شمس‌الدین ابراهیم (محشی) |
| ناشر | دارالکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1420ق. = 1999م. |
| چاپ | یکم |
| موضوع | تفاسير اهل سنت - قرن 13ق. |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | /ص4ف2 / 97/5 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تفسیر فتح البیان، تفسیری است متوسط، که مؤلف میان روش عقل و نقل که در استنباط آیه، از هر دو منبع برای فهم آیه سود جسته است. به نکات ادبی، توجه کامل داشته و منابع روایی خود را در تفسیر، در مقدمه‌ای که به همین منظور نگاشته، بیان کرده است. نسبت به نقل روایات ضعیف و اسرائیلیات، حساسیت داشته و هر جا که مناسب بوده این مشکل تفاسیر را بازگو کرده است. در عقاید، تابع نظریه اشاعره و از دیدگاه‌های آنان، چون مباحث امامت، صفات باری و عدل دفاع می‌کند و مباحثی چون رؤیت خداوند را به همان شکل که در نظریه عامه منعکس است، تبیین می‌کند.[۱]
شیوه ترتیب و چینش مطالب، به‌مانند سایر مفسران است که به‌ترتیب مصحف، از نام سوره و معنای آن، فضیلت سوره و آیه و فضیلت قرائت شروع می‌کند و آنگاه آیه‌به‌آیه شرح کلمات و پیام جمله را بازمی‌گوید. از نکات ادبی، اقوال صحابه و تابعین و اخبار وارده در تحکیم و تأیید معنای آیه کمک می‌گیرد. وی معتقد بوده باید در هر زمان، تفسیر، نگارشی تازه یابد و با زبان عصر، روح و طراوت دیگری پیدا کند و جاذبه قرآن برای طالبان تفسیر در شکل جدید دوچندان گردد: «ولکن لابد فی کل زمان من تجدید ما طال به العهد و قصر للطالبین فیه الجد و الجهد...».[۲]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه مؤلف.
- ایازی، سید محمدعلی، «شناخت‌نامه تفاسیر»، قم، انتشارات کتاب مبین، چاپ اول، 1378.