اسرار حج
اسرار حج، از تأليفات آيت‌الله مظاهرى در موضوع حج، به زبان فارسی است كه توسط مؤسسه فرهنگى - مطالعاتى الزهراء(س) منتشر شده است.
| اسرار حج | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مظاهری، حسین (نویسنده) |
| ناشر | مؤسسه فرهنگی مطالعاتی الزهراء (علیهاالسلام) |
| مکان نشر | اصفهان - ایران |
| سال نشر | 1386 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-964-96108-9-4 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
در این کتاب، بيان مختصرى از اسرار و رازهاى شگفت نهفته در فريضه انسان‌ساز «حج» است كه سال‌ها پيش به‌عنوان خاتمه مناسك حج آيت‌الله مظاهرى نگاشته شده است و پس از آن به‌صورت جزوه و به نام «اسرار حج» منشر شده و در اختيار حجاج قرار داده شده است.[۱]
مؤلف بر این اعتقاد است كه سفر حج، سفرى عرفانى و داراى سه منزل از چهار منزل عرفانى كه عرفا به آن معتقد هستند، مى‌باشد؛ لذا کتابش را به سه منزل «سير من الخلق إلى الحق»، «سير من الحق في الحق» و «سير من الحق إلى الخلق» تقسيم نموده است.
در منزل اول، پنج مقام را در نظر مى‌گيرد:
- مقام توبه: به معناى رجوع از خوى انسانى به نفس روحانى، رجوع از هوا و هوس و نفس اماره به سمت معنویت و فضايل و تدارکگذشته‌هاست كه هيچ حقى از خدا و خلقش بر عهده او نباشد.[۲]
- مقام يقظه: به معناى توجه به قدر و منزلت خانه خدا و حريم پاک او، توجه به اينكه در این مسافرت نبايد كسى يا چيزى او را مشغول كند، توجه به انجام «بايدها» و «ارزش‌ها» و اجتناب از «نبايدها» و «ضد ارزش‌ها» است.[۳]
- مقام تخليه: يعنى اينكه دل را یک‌سره از صفات زشت و ناپسند و رذائل اخلاقى خالى كند و ريشه‌هاى هرز صفات رذيله نظير حسد، بخل، كبر، ريا، تملق، شقاوت، جاه‌طلبى و... را كه مايه تيره‌بختى است بركند و فضيلت‌هاى انسانى را جايگزين كند.[۴]
- مقام تحليه: يعنى سالك راه دوست، بايد بكوشد تا خویشتن را به فضائل اخلاقى بيارايد و اخلاص را سرلوحه كار خویش قرار دهد.[۵]
- مقام تجليه: سالك بايد به‌وسيله رياضات دينيه، به‌ویژه تداوم در تلاوت قرآن به‌همراه تفكر در آن، دعا و تضرع به درگاه خداوند متعال و توسل و توجه به پيشگاه اهل‌بيت(ع)، به مقام «تجليه» صعود كند... در این مقام، قلب سالك به نور خدا منور مى‌شود.[۶]
مؤلف مى‌گوید: تمام این مقامات پنج‌گانه در بيان امام صادق(ع) جلوه‌گر و نمايان است. سپس روايت مربوطه را نقل مى‌كند.[۷]
منزل دوم، سير من الحق في الحق است كه مشتمل بر اعمالى است:
- احرام: يعنى پشت كردن به دنيا و رو نمودن به خدا و رضايت خدا و اجابت امر خدا.[۸]
- طواف: تشبهى است به فرشتگانى كه پيرامون عرش خداوند دائم در طوافند.[۹]
از ديگر اعمال این منزل، نماز طواف، سعى بين صفا و مروه، تقصير، حركت به‌سوى عرفات و مشعر و منا، رمى جمرات و... است.
مؤلف اسرار هركدام از این اعمال را جداگانه توضيح داده است؛ از جمله در ذيل «زيارت مدينه»، در مورد زيارت قبر پيامبر اكرم(ص) و ائمه بقيع(ع) مى‌نویسد: زيارت، مكمل اعمال سالكان و حجاج بشمار مى‌رود و حج بدون زيارت، ناقص و همچون تمسك به قرآن، منهاى ولايت است.[۱۰]
در پایان این بخش، چند نكته مهم را پيرامون زيارت پيامبر و ائمه متذكر مى‌شود.
منزل سوم، سير من الحق إلى الخلق است. مؤلف در اين‌باره مى‌گوید: حاجى سالك بايد خودسازى‌اى را كه به سوغات آورده است، عملا به ديگران تزريق كند، گفتار و كردار و روش و منش او سرمشق برای ديگران باشد.[۱۱]
نكته‌اى را كه سالك بايد در منزل سوم مد نظر داشته باشد این است كه حساب وى در نزد خدا و اهل‌بيت(ع) و نيز ديگر مردمان، غير از حساب عموم مردم است و با چشم ديگرى نگريسته مى‌شود.[۱۲]؛ لذا عمل ناروايش ابهت حج را در میان مردم، بى‌رنگ يا كم‌رنگ مى‌كند و گناه او به‌اندازه‌اى بزرگ است كه معلوم نيست موفق به توبه شود.[۱۳]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.