تفسیر ابن أبي‌زمنین
تفسير ابن أبي‌زمنين، از تفاسیر ارزشمند قرن چهارم هجری، مختصر تفسیر یحیی بن سلام تیمی مغربی (متوفی 200ق) به قلم مفسر اندلسی محمد بن عبدالله مری مشهور به ابن ابی‌زمنین (متوفی 399ق) است. این کتاب با تحقیق محمد حسن اسماعیل و احمد فرید مزیدی منتشر شده است.
| تفسير إبن أبي زمنين: مختصر تفسير يحيي بن سلام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن ابی ثعلبه، یحیی بن سلام (نویسنده)
ش‍اف‍ع‍ی، م‍ح‍م‍دح‍س‍ن اس‍م‍اع‍ي‍ل (محقق) مزیدی، احمد فرید (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | تفسير إبن أبي زمنين |
| ناشر | دارالکتب العلمیة |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1424ق. = 2003م. |
| چاپ | یکم |
| موضوع | تفاسير اهل سنت - قرن 4ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | /الف2 ت759 / 93 BP |
نویسنده در مقدمه، سبب نگارش کتاب را تکرار فراوان مطالب و احادیث در تفسیر یحیی بن سلام دانسته است[۱]. بنابراین ابن ابی‌زمنین در این کتاب، تفسیر یحیی بن سلام را تهذیب کرده و هر جا که یحیی بن سلام آیه‌ای را تفسیر نکرده، وی به تفسیر آن پرداخته و قرائات، لغات و اعراب کلمات قرآن را نیز بـحث و بـررسی کرده اسـت. بنابراین ابن ابی‌زمنین بین تفسیر مسند و ذکر قرائات، اعراب و معنای لغات جمع کرده است؛ زیرا در تـفسیر مسند فقط به ذکر روایات بسنده می‌شود.
مفسر در این کتاب، گـفته‌های یـحیی بـن سلام را از مطالب خود، با آوردن «قال یحیی» یا «یحیی:» جدا کرده است. این تفسیر به شیوه‌ای ساده و خـالی از اغـلاق و اطناب نوشته شده و درعین‌حال دارای عمق و استدلال است. قرطبی در تفسیر خود از این تـفسیر بـا ذکـر نام مطلب نقل کرده است. از‌آنجا‌که ابن ابی‌زمنین مغربی است (یعنی متعلق بـه غرب عالم اسلامی است)، بنابراین بیشتر قرآن را با قرائت نافع می‌خوانده است و در تـفسیر نیز قرائت نافع را آورده، مـگر در برخی موارد که از آن عدول کرده است. احادیث نبوی و شواهد شعری و نثری از فصیحان عرب در این تفسیر به چشم می‌خورد.
محققان کتاب به ضـبط اسانید، تخریج احادیث و نقل و تکمیل طرق وعلل آنها و ارائه فهارس دقیق و علمی همت نهاده‌اند[۲].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه کتاب.
- بی‌نام، «معرفی کتاب‌های عربی، معرفی و نقد»، گلستان قرآن، ارديبهشت 1381، شماره 115، ص33 تا 52، به آدرس اینترنتی:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/63883