ادیب طوسی، محمدامین

محمدامین ادیب طوسی  (۱۲۸۳-۱۳۶۱ش/ ۱۹۰۴-۱۹۸۲م)، شاعر، نویسنده و محقق معاصر، فرزند شیخ محمدحسین گیلانی (تنكابنی) از علمای دینی و از شاگردان افتخارالحكما، شاگرد ملاهادی سبزواری، صاحب دیوان اشعار.

نام	ادیب طوسی، محمدامین
نام‎های دیگر
نام پدر	شیخ محمدحسین گیلانی (تنكابنی)
متولد	1283ش/ 1904م
محل تولد	مشهد
رحلت	1361ش/ 1982م
اساتید	ملاهادی سبزواری
برخی آثار	دیوان اشعار
کد مؤلف	AUTHORCODE18564AUTHORCODE

وی در مشهد زاده شد و مقدمات فقه و ادب را چون صرف و نحو، معانی و بیان و منطق نزد پدر و ادیب نیشابوری فراگرفت. آنگاه به سبزوار رفت و در محضر افتخارالحكما، شاگرد ملاهادی سبزواری، حكمت و فلسفه آموخت. ادیب افزون بر تحصیل علوم قدیم، تحصیلات دانشگاهی را نیز به پایان رسانید. در ۱۳۴۲ق/۱۹۲۴م به‌منظور تكمیل دانش به بغداد سفر كرد و ۳ سال در آنجا به تحصیل زبان عربی و انگلیسی و نیز تدریس ادبیات فارسی پرداخت.

ادیب به زبان‌های انگلیسی، اردو، عربی و تركی تسلط داشت و نزد هرتسفلد، ویلسن و مستشرقان دیگر به تحصیل سانسكریت، پهلوی، عبری و كلدانی پرداخته بود.

وی پس از بازنشستگی به تهران رفت و همان جا درگذشت.

آثار فراوانی در زمینه‌های مختلف ادبی، تاریخی و جز آنها از ادیب بر جای مانده است. مهم‌ترین موضوع‌هایی كه درباره آنها به نگارش و تحقیق پرداخته، عبارتند از:

الف)- گردآوری واژه‌نامه و فرهنگ‌فارسی:

1. ذیلی بر برهان قاطع یا فرهنگ لغات بازیافته؛
2. فرهنگ لغات ادبی.

ب)- تاریخ:

1. تاریخ دینی ایران قدیم؛
2. تخت سلیمان.

ج)- دستور زبان فارسی:

1. دستور نوین زبان.

د)- تحقیق در متون ادبی و شرح و تلخیص آثار دیگران:

1. شرح تهذيب المنطق سعدالدین تفتازانی؛
2. تلخیص مثنوی؛
3. نقد الأدب.

ه)- داستان و رمان:

1. انتقام عشق؛
2. جوكی در جنگل؛
3. دخمه‌های سیاه یا كلبه بدبختان؛
4. درویش گمنام؛
5. شبح مخوف؛
6. مرد عجیب.

و)- گویش‌ها، لهجه‌ها و ترانه‌های محلی:

1. رابطه اوزان شعر فارسی با اوزان ترانه‌های محلی ایران؛
2. لغات آذری؛
3. فرهنگ لغات لهجه‌های محلی ایران.

ز)- مجموعه‌های شعری:

1. ایام كودكی؛
2. پیام فردوسی؛
3. دیوان.

منابع مقاله

ملاابراهیمی، عزت، «دائرة المعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.

وابسته‌ها

دیوان ادیب طوسی