رضوانی، سید محمد
سید محمد شیرازی (۱۲۴۰- ۱۳۲۴ش) ملقب به فصیح‌الزمان و متخلص به «رضوانی» شاعر، خطیب و واعظ اواخر دوره قاجار و بعد از آن، صاحب «دیوان فصیح‌الزمان شیرازی»
سید محمد در سال ۱۲۴۰ش در شهر فسا متولد شد. پدرش به سلطان العلما سید ابوالقاسم فسائی شهرت داشت. او در سال 1256ق در ۱۶ سالگی، به اصفهان رفت و دو سال در آن شهر به تحصیل مقدمات پرداخت. سپس به قم رفت و ده سال در این شهر به تکمیل علوم عقلی و نقلی مشغول بود. در بیست و هشت سالگی یا سی سالگی به تهران مهاجرت کرد و به وعظ و خطابه پرداخت[۱].
وی در تهران به دربار ناصرالدین شاه راه یافت و از او لقب «فصیح‌الزمان» دریافت کرد. هنگام قتل ناصرالدین شاه از ملازمین او بود و در آن محل حضور داشت و پس از آن واقعه در سال ۱۳۱۳ق برای تسلیت نزد ولیعهد مظفرالدین میرزا به تبریز رفت و همراه با وی به تهران برگشت و ملقب به «سلطان الواعظین» شد. وی در سال 1324ش در تهران درگذشت[۲].
دیوان اشعار او با نام «دیوان فصیح الزمان شیرازی (رضوانی)» مشتمل بر غزلیات، قصاید، قطعات و رباعیات و همچنین منتخبی از آن به نام «گلهای فصیح‌الزمان رضوانی» به کوشش سید هادی حایری در شیراز به چاپ رسیده است[۳].
فصیح‌الزمان در جریان انقلاب مشروطه به هواداری از آزادی‌خواهان اشعاری را سرود و به حوادث زمان واکنش نشان داد. او ترکیب‌بندی مشتمل بر بیست و پنج بند در مرثیه عبدالحمید و انتقاد از شاه و صدراعظم سروده است. این انتقاد از شاه با توجه به جایگاه والای وی نزد پادشاه آن زمان، مظفرالدین شاه، اهمیت بسیار دارد[۴].
پانویس
منابع مقاله
- طرانی، آقابزرگ، «الذریعة الی التصانیف الشیعة»، بیروت، دارالأضواء، چاپ دوم، بی‌تا.
- شیرازی، فصیح‌الزمان، «دیوان فصیح‌الزمان شیرازی «رضوانی»»، سید هادی حائری، تهران، نشر ما، 1363.
- فروتن، عبدالرسول؛ مؤذنی، علی‌محمد، «نقش شاعران فارس در جنبش مشروطیت»، پایگاه مجلات تخصصی نور، سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، بهار 1396- شماره 35، به آدرس:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1390274