معجم نواصب المحدثین

معجم نواصب المحدثین، تألیف عبدالرحمن عقیلی (معاصر)، کتابی است که با تمرکز بر منابع حدیثی اهل سنت به گردآوری نواصب پرداخته است.

معجم نواصب المحدثین
پدیدآوران	عقیلی، عبدالرحمن (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	معجم نواصب المحدثين: دراسة معجمية تتقصي أسماء النواصب من المحدثين و...
ناشر	العتبة الحسينية المقدسة
مکان نشر	عراق - کربلا
سال نشر	1435ق-2014م
چاپ	چاپ يکم
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏ ‎‏/ع7م6 / 115 BP

نصب دارای معانی فراوان و گوناگون است، اما در اصل به معنی برپاکردن و پابرجا نگه‌داشتن چیزی مثل نیزه، رنج و سختی، نوعی آواز که صدا در آن بلند می‌شود، فتحه دادن به کلمه است. معنای دیگری که برای نصب گفته شده، آشکار نمودن بدی، جنگ، دشمنی و مانند آن برضد کسی است. نصب در معنای اصطلاحی، یعنی دشمنی با حضرت علی(ع) و یا اهل‌بیت(ع) در متون شیعی در سده‌های نخستین کاربرد داشته است. و در منابع اهل سنت این اصطلاح چنین تعریف شده است: «من تعرض للامام علی بذم فهو ناصبی». با این تعریف، نویسنده به دنبال کسانی است که با امیرالمؤمنین علی(ع) دشمنی داشته و این دشمنی را اظهار نموده‌اند. او با رجوع به کتب سته حدیثی اهل سنت (صحیح بخاری و صحیح مسلم و سنن اربعه) و پس‌ازآن باقی کتب حدیثی و رجوع به اقوال علمای رجال اهل سنت، دست به این تألیف زده است. ایشان کسانی که با امیرالمؤمنین(ع) جنگ نموده‌اند و بغض آنان ثابت شده باشد را مشمول این حکم نموده هرچند به او ناصبی نگفته باشند. دراین‌بین، مؤلف فرقی بین مذاهب فکری و عقیدتی همچون معتزله و دیگر مذاهب اهل سنت قائل نشده است. نویسنده با توجه به قاعده «الجرح مقدم علی التعدیل» که نزد اهل سنت معروف و مشهور است در دوران امر بین اثبات نصب و نفی آن، اثبات را اخذ نموده است.

عبدالرحمن عقیلی مباحث کتابش را در چهار بخش و هر بخش را به یک قرن اختصاص داده است. وی در این چهار بخش به گردآوری و معرفی 107 ناصبی (در قرن یکم 61 ناصبی ، در قرن دوم 35 ناصبی، در قرن سوم 10 ناصبی و در قرن چهارم یک ناصبی) می‌پردازد. لازم به ذکر است که ترتیب مباحث و مطالب هر بخش بر اساس زمان مرگ اشخاص می‌باشد.

منابع مقاله

1. مقدمه کتاب.
2. مجتهدی، مهدی، «معناشناسی ناصبی‌گری با تأکید بر متون امامیه تا قرن هفتم»، فصلنامه امامت پژوهی، سال چهارم، شماره 13.