بهمنیار، احمد
احمد بهمنيار (1262-1334ش)، متخلص به دهقان، اديب، مصحح، روزنامه‌نگار، دانشمند نامی و استاد دانشكده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران،استاد دانشکده الهیات و معارف اسلامی (معقول و منقول) از سال ۱۳۱۳ تا پایان عمر، تدریس زبان و ادبیات عربی در دارالمعلمین و مدرسه عالی سپهسالار تهران، تنظیم و تدوین برنامه جدید تحصیلی در مدرسه عالی سپهسالار، عضو پیوسته فرهنگستان ایران.
| نام | بهمنیار، احمد |
|---|---|
| نامهای دیگر | احمد دهقان |
| نام پدر | محمدعلى |
| متولد | آخر ماه ربیع‌الاول سال 1301ق برابر با نهم بهمن سال 1262ش |
| محل تولد | کرمان |
| رحلت | جمعه 12 آبان‌ماه 1334ش |
| اساتید | پدرش محمدعلی
برادرش محمد جواد میرزا حسن کوهبنانی |
| برخی آثار | تاریخ بیهق |
| کد مؤلف | AUTHORCODE06147AUTHORCODE |
ولادت
در شب سه شنبه آخر ماه ربیع‌الاول سال 1301ق برابر با نهم بهمن سال 1262ش، در شهر کرمان، به دنيا آمد. پدرش، محمدعلى معروف به معلم و مدرّس، مردى فاضل و به علوم رياضى قديم و فنون ادبى دانا بود. بهمنيار تحصيلات خود را در محضر پدر شروع كرد و پس از مدّتى كوتاه، چنان در زبان و ادب عرب تسلط يافت كه خود مدّرس بنامى شد.
تحصیلات
در آن روزگار كه بهمنيار سرگرم درس و بحث در حوزه‌هاى علمى کرمان بود، نهضت مشروطه‌خواهى در كشور كمال گرفت و او به حزب دموكرات کرمان پيوست و در سال 1329ق (1290ش) روزنامه هفتگى دهقان را، كه اركان آن حزب بود، انتشار داد.
در كشاكش جنگ جهانگير اوّل، به گناه آزادگى و آزاديخواهى، از شهر و ديار خود به فارس رانده شد و در آن‌جا به زندان افتاد. چهارده ماه در شيراز زندانى بود، تا مستوفى‌الممالك به زمامدارى رسيد و دستور آزادى او را صادر كرد.
بهمنيار در اوقاتى هم كه سرگرم سياست بود، از تحصيل و تدريس دست برنداشت و در همان اوان، زبان انگليسى و تركى استانبولى را فراگرفت.
پس از آزاد شدن از زندان فارس، به تهران آمد و وارد خدمت وزارت دارایى شده و به سمت بازرس از اداره تحديد ترياك، مأمور خراسان گرديد. وى هفت سال در خراسان بود و در شهر مشهد، با شاعران و سخنوران بزرگ خراسان معاشرت داشت.
بهمنيار در خراسان هم از كار و كوشش باز نايستاد و از سال 1301، روزنامه فكر آزاد را دو سال در مشهد انتشار داد و چون در سال 1303 از مأموريت خراسان به مركز بازگشت، در تهران به نشر سال سوّم آن روزنامه پرداخت.
در سال 1305، به خدمت وزارت معارف درآمد و مأمور تبريز شد و در آن‌جا، رياست دارالمعلمين را عهده‌دار گرديد.
بهمنيار در سال 1306 به تهران آمد و به دعوت وزارت عدليّه، منصب قضاوت اختيار كرد و مدّت دو سال در قزوين و همدان در مسند قضا نشست و سپس مجددا، به خدمت وزارت معارف درآمد. وى، در سال 1310، در دانشسراى عالى، درس زبان و ادبيّات عربى مى‌داد و همچنين در مدرسه عالى سپهسالار تدريس مى‌كرد.
پس از تأسيس دانشگاه تهران، در سال 1313، استادى زبان و ادبيّات عربى را در دانشكده ادبيّات داشت و از آن پس، تا پايان عمر، بيست سال در محيط دانش و ادب بسر برد و شب و روز به مطالعه، تحقيق و تأليف گذرانيد،
بهمنيار شعر هم مى‌گفت و دهقان تخلص مى‌كرد. از اشعار زيباى او مسمطى است مفصل كه در صفت انقلاب خراسان و قيام كلنل محمدتقى خان پسيان سروده است.
وفات
او پس از هفتاد و چهار سال زندگانى، در روز جمعه 12 آبان‌ماه 1334ش درگذشت. جنازه او به رسم امانت نخست در حضرت عبدالعظیم به امانت سپرده شد، و سپس طبق وصیت آن مرحوم در روز شنبه 16 آبان 1334 به عتبات عالیات حمل و در 18 آبان در کربلای معلا، در وادی ایمن به خاک سپرده شد.[۱]
آثار
- تحفة احمدية در شرح الفيّه، 2 جلد
- مقدمه و تصحيح اسرار التوحيد في مقامات الشيخ ابى‌سعيد
- چاپ رساله حورائية، تأليف عبيدالله بن محمود شاشى معروف به خواجه احرار (ضميمه اسرار التوحيد)
- مقابله و تصحيح التوسّل الى الترسّل، تأليف بهاءالدين محمد بن مؤيد بغدادى
- تصحيح و تعليقات بر تاريخ بيهق، تأليف ابوالحسن على بن زيد بيهقى معروف به ابن فندق
- تلخيص اسرار التوحيد في مقامات الشيخ ابى‌سعيد، براى دبيرستان‌ها
- ترجمه زبدة التواریخ در تاریخ آل سلجوق
- شرح حال صاحب بن عباد
- دیوان شعر فارسی
- هدیه شرق
- «املاى فارسی» (خطابه ورودى به فرهنگستان ایران)
- روزنامه دهقان که به مدت دو سال در کرمان طبع و نشر شد.
- روزنامه فکر آزاد که به مدت دو سال در مشهد و یک سال در تهران طبع و نشر شده است.
پانویس
- ↑ شرح حال صاحب بن عباد، مقدمه ص32
منابع مقاله
- ر.ک. از صبا تا نيما، ج3، ص: 127
- ر.ک. شرح حال صاحب بن عباد، مقدمه محمد ابراهیم باستانی پاریزی ص 11 الی 37