دراسات في الاجتهاد و التقليد
دراسات في الاجتهاد والتقليد، شرح و تعلیقه‌ای مبسوط بر «كفاية الأصول» آخوند خراسانی (متوفی 1329ق)، به قلم عالم شیعی سید علی حسینی صدر است. این اثر در یک جلد در قریب به سیصد صفحه به زبان عربی منتشر شده است.
| دراسات في الاجتهاد والتقليد | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حسینی صدر، سید علی (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | دراسات في الاجتهاد و التقليد: دراسات علمية شارحة في مباحث الاجتهاد و التقليد علي الصعيد الأصولي |
| ناشر | دار الامام الرضا (عليه السلام) |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | 1422ق. |
| چاپ | چاپ اول |
| شابک | 964-92482-2-2-6 |
| موضوع | آخوند خراساني، محمد کاظم بن حسين، 1255 - 1329ق. کفايه الاصول - نقد و تفسير
اصول فقه شيعه - قرن 14 اجتهاد و تقليد |
| زبان | عربي |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /آ3 ک70235 1381 / 159/8 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نویسنده در مقدمه کتاب به اهمیت دو موضوع اساسی اجتهاد و تقلید در میدان علم و عمل، به‌ویژه در زمان غیبت کبری اشاره کرده است؛ همچنان‌که ضرورت اجتهاد و نیاز به استنباط احکام شرعی در عهد غیبت کبری پس از وفات نائب خاص چهارم «علی بن محمد سمری» در نیمه ماه شعبان سال 329ق و انقطاع مکاتبه از ناحیه مقدسه در پاسخ به احکام و شناخت شرایع اسلام آشکار شد[۱].
این کتاب در راستای تبیین دو موضوع اجتهاد و تقلید در عرصه عملی و بحث استدلالی بر مدار بحث اجتهاد و تقلید کتاب «كفاية الأصول» آخوند خراسانی نوشته شده است؛ البته آخوند این بحث را در خاتمه علم اصول قرار داده است نه از مسائل علم اصول؛ چون این مبحث، از کبریات واقع در طریق استنباط مانند حجیت خبر واحد و یا وظایف مقرره برای شاک مانند برائت و استصحاب بنا بر آنچه در این علم مفروض است، نمی‌باشد و تنها مشتمل بر احکام فقهی مانند اصل تقلید برای عامی و وجوب تقلید از اعلم و جواز تقلید میت و عدم جواز آن و حرمت رجوع مجتهد به مجتهد دیگر و مانند آن است.
البته برخی مباحث آن، ارتباط تنگاتنگی با اصول دارند؛ مانند: حجیت قول مجتهد مفتی در عمل خود و مقلدینش، همچنان‌که با علم اصول تناسب دارد، از این جهت که قدرت بر استنباط که محور اجتهاد است، از ثمرات علم به مسائل اصولی با تطبیق آنها بر موارد فقهی است و ثمره هر علم ارتباط شدیدی با خود علم دارد[۲].
خلاصه اینکه مبحث اجتهاد، مبحث ثمره‌ای برای علم اصول است؛ اگرچه مبحث تقلید از ثمرات این علم نیست و بحث از آن استطراداً به دنبال بحث از اجتهاد می‌آید. پس به سبب همین ثمره و استطراد، شایسته نیست که این بحث به‌کلی در اصول کنار نهاده شود، چنان‌که برخی از کتب اصولی آن را کنار گذاشته‌اند و نیز شایسته نیست که یک مقصد اصولی صرف قرار داده شود، بلکه این مبحث، یک بحث فقهی-اصولی مزدوج است[۳].
شیوه شرح بدین ترتیب است که در بالای صفحه، متن کتاب كفايه الأصول با خط درشت‌تر ارائه شده است و در ذیل آن شرح و توضیح سید علی حسینی صدر بر بخشی از عبارت با ذکر عدد مطرح شده است. در پاورقی نیز منابع مطالب با ذکر جلد و صفحه و برخی توضیحات شارح ارائه گردیده است.
شارح اگر در صفحات پیشین به حدیث یا مطلبی استناد کرده، با پرهیز از تکرار آن تنها در پاورقی به صفحه آن اشاره نموده است. البته گاه در متن تنها به نام منبع حدیث اشاره شده و در پاورقی متن حدیث ارائه گردیده است[۴] و گاه نیز به مطالبی که در آینده مطرح خواهد شد، حواله شده است[۵].
در انتهای اثر، فهرست موضوعی عبارات و اصطلاحات، فهرست مصادر و فهرست مطالب ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.