تاورنیه، ژان باتیست
ژان باتيست تاورنيه (1605-1689م /۱۰۱۴–۱۱۰۰ق)، تاجر، جهانگرد فرانسوى و مسافر مشرق زمين، این سفرها در زمان سلطنت شاه صفی، شاه عباس دوم و شاه سلیمان صورت گرفته است.
| نام | تاورنیه، ژان باتیست |
|---|---|
| نامهای دیگر | Tavernier, Jean Baptiste |
| نام پدر | گابريل |
| متولد | 1605م |
| محل تولد | پاریس یا کپنهارک |
| رحلت | 1689م |
| اساتید | |
| برخی آثار | سفرنامه تاورنیه، نوری
رحلة الفرنسي تافرنيية إلی العراق في القرن السابع عشر سنة 1676 (تعریب) |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02147AUTHORCODE |
ولادت
او در 1605م در پاريس متولد شد. وى فرزند دوم گابريل، جغرافى‌دان و نقشه‌كش معروف بود كه به علت فشار تعصبات مذهبى، از كشور هلند به پاريس مسافرت كرد.
شهرت پدر در مسائل جغرافيايى و فرهنگ حاكم بر محيط خانواده، ذوق سياحت را در او برانگيخت.
وى پانزده سالگى خانه پدرى را به قصد سياحت ترك كرد. در بيست و دو سالگى اغلب كشورهاى اروپا، از جمله فرانسه، انگلستان، هلند، آلمان، سويس، لهستان، مجارستان و ايتاليا را ديده بود و به خوبى به زبان‌هاى مختلف گفتگو مى‌كرد. آشنايى او در آلمان با سرپرست ميسيون‌هاى مشرق زمين و فرستاده ريشليو، راهگشاى سفرهاى آتى و طولانى او به شرق بود.
بين سال‌هاى 1632 و 1668م، شش بار به مشرق زمين مسافرت كرد. در اين سفرها بيش از نه بار از ایران ديدن كرد كه نخستين سفر او در دوره سلطنت شاه صفى و سفرهاى ديگرش در زمان شاه عباس دوم و شاه سليمان صورت گرفت. وى در سال 1636م در جشن تاجگذارى فردیناند سوم پادشاه رومان‌ها در فرانكفورت آلمان شركت كرد و در آنجا يكى از روحانیون به نام «ژوزف» به او پيشنهاد كرد كه به همراه دو نفر نجيب‌زاده به فلسطين برود و او نيز قبول كرد اما در قسطنطيه همسفرانش را رها كرد و همراه كاروانى از راه تبريز و زنجان به سوى اصفهان عازم شد. در اصفهان مقدارى پارچه ابريشمين و زرى خريدارى نمود و به فرانسه بازگشت و در آن‌ها را به چندين برابر قيمت اصلیش فروخت و از اين رهگذر اندوخته‌اى فراهم آورد.
ضمناً در فرانسه بر اثر ارتباطى كه با جواهرفروشى به نام «ژادپرگواس» پيدا كرد، دختر او را به عقد خود درآورد و در نتيجه معاشرت با پدر زنش به ارزش سنگ‌ها گرانبهاء پى‌برد و همين امر موجب گرديد كه چندين مسافرت پى در پى از سال 1628 تا 1663م به ایران، مغولستان، هندوستان و جزاير «سوماترا» و «باتاويا» بكند و در تمام اين مناطق سنگ‌هاى گرانبهاء به دست بياورد.
تاورنيه در ضمن مسافرت اخير خود، مدتى در شيراز ماند و خاطرات خود را از اين شهر در ضمن سفرنامه خود تحت عنوان: «مسافرت‌هاى ششگانه ژان باپتيست تاورنيه» شرح داد. لويى چهاردهم در سال 1668م مبلغ سه ميليون فرانك فرانسه از تاورنيه سنگ‌هاى قيمتى خريدارى كرد و در سال بعد، از لحاظ اطلاعات ذيقيمتى كه اين جهانگرد براى جغرافياى تجارتى جمع‌آورى كرده بود، جايزه‌اى از طرف آن پادشاه به او داده شد.
تاورنيه در سال 1685م بر طبق مقررات «نانت» زندانى شد. سپس به سويس و از آنجا به وين رفت و در اين شهر به رياست شركتى تجارتى در هند انتخاب گرديد.
وفات
او در راه مسافرت از مسیر مسکو- اصفهان برای سفر به هند پس از 83 سال عمر، در ژانویه سال 1689م/شوال 1100 در مسکو بر اثر بیماری درگذشت.