زرکلی، خیرالدین
خیرالدین بن محمود بن محمد زِرِکلى دمشقى (1310-1396ق)، نویسنده، شاعر، مورخ، زندگی‌نامه‌نویس بزرگ سوری، مهمترین اثرش کتاب الأعلام
| نام | زرکلی، خیر الدین |
|---|---|
| نامهای دیگر | زرکلی دمشقی، خیرالدین بن محمود
Khair al-Din al-Zirikli |
| نام پدر | محمود |
| متولد | 1893م برابر با 1310ق |
| محل تولد | بیروت |
| رحلت | 1396ق یا 1966م |
| اساتید | |
| برخی آثار | الأعلام
عامان فی عمان، مذکرات عامین فی عاصمة شرق الأردن 1921 - 1923 |
| کد مؤلف | AUTHORCODE05564AUTHORCODE |
ولادت
در 9 ذی‌الحجه سال 1310ق در بیروت متولد شد. والدین او اهل دمشق و پدرش از تجار بیروت بشمار مى‌رفت.
تحصیلات
خیرالدین در دمشق نشو و نما یافت و به مدرسه رفت. از نوجوانى به کتب ادبیات علاقه‌مند شد و شعر نیز مى‌گفت. در انتشار مجله‌اى هفتگى با عنوان «اصمعى» شرکت داشت. بعدها به بیروت رفت و به تحصیل ادامه داد و همان جا به تدریس تاریخ و ادبیات عرب پرداخت. هنگام جنگ جهانى اول به دمشق بازگشت و روزنامه «لسان العرب» را راه‌اندازى یرد و پس از آن روزنامه دیگرى را منتشر نمود.
با ورود فرانسویان به دمشق، زرکلى به فلسطین، مصر و سپس حجاز گریخت؛ چون فرانسویان املای او را ضبط کرده و غیاباً حکم اعدام او را صادر کرده بودند. در سال 1921 تابعیت حجاز را گرفت و به سِمت معاونت فرزند پادشاه منصوب شد. به این جهت مسافرت‌هایى به مصر و قدس و اردن انجام داد و در تأسیس قیومت اردن نقش داشت و عهده‌دار مناصب دولتى شد.
با لغو حکم اعدام وى از سوى فرانسه، به دمشق بازگشت و خانواده‌اش را به اردن آورد. پس از آن و با دور شدن از مشاغل حکومتى، به مصر رفت و چاپخانه‌اى ایجاد کرد و کتاب‌هایى از جمله کتب خود را منتشر نمود. با قیام مردم سوریه بار دیگر محکوم به اعدام شد. ناچار چاپخانه را فروخت و به حجاز برگشت. زرکلى مدتى در بیت‌المقدس نیز فعالیت‌های فرهنگى داشت. در دولت سعودى به‌عنوان وزیر در مجامع شرکت مى‌کرد و مدتى در مصر حضور داشت و کتاب اعلام را در آنجا منتشر نمود. مدتى هم سفیر عربستان در مغرب بود.
خیرالدین زرکلى عضو مجمع علمى دمشق و بغداد هم بود. او مسافرت‌هایى به کشورهاى انگلیس، آمریکا، یونان و تونس داشت.
وفات
زرکلى در سال 1396ق1976/م در قاهره درگذشت.
آثار
- ما رأیت و ما سمعت (سفرنامه)؛
- عامان فی عمان (خاطرات پایتخت اردن)؛
- دیوان شعر؛
- الأعلام؛
- شبه الجزیرة فی عهد الملی عبدالعزیز.
وى آثار دیگرى در ادبیات، تاریخ، شعر و نثر داشته است یه گویا منتشر نشده است.
منابع مقاله
زریلى، خیرالدین، الأعلام، ج8، ص267، دارالعلم للملایین، الطبعة السادسة عشرة، یانون الثانی/ینایر 2005.