أخبار سلاجقة الروم

أخبار سلاجقة الروم از آثار قرن هفتم هجرى به زبان عربى است که مؤلف آن مجهول بوده و درباره تاریخ سلاجقه منطقه آناتولى، بخش‌هاى غربى خلافت اسلامى و سرزمین‌هاى متعلق به روم شرقى نوشته شده است.

أخبار سلاجقة الروم «مختصر سلجوقنامه» من مؤلفات القرن السابع الهجري (تعریب)
پدیدآوران	مؤلف ناشناخته (قرن 7 ق) (نویسنده) جمال‌الدین، محمد سعید (تعريب)
ناشر	المرکز القومی للترجمة
مکان نشر	قاهره - مصر
سال نشر	2007 م
چاپ	1
شابک	‎977-437-286-7
موضوع	آسیای صغیر - تاریخ - سلجوقیان ترکیه - تاریخ - سلجوقیان، 429 - 590ق.
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏DS‎‏ ‎‏155‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

این اثر یکى از منابع مهم در اخبار سلاجقه روم محسوب مى‌شود. کتاب در واقع ترجمه کتاب «مختصر سلجوقنامه» ابن بى‌بى مى‌باشد که از فارسی به عربى ترجمه شده است.

ساختار

کتاب شامل دو مقدمه از محقق و مؤلف بوده و مطالب از بیان تاریخ سلطنت ملک رکن‌الدین و تاسیس حکومت سلجوقیان روم، آغاز و تا پایان حکومت ایشان و انقراضشان در این مناطق، ادامه پیدا کرده است.

شیوه بیان مطالب به صورت سال‌شمار از اولین حاکم سلسله سلجوقیان شروع شده و تا پایان این سلسله، همراه با بیان گزارشى سیاسى و نظامى از تاریخ سلاطین سلجوقى و بعضى صفات، اخلاقیات و اخبار پراکنده ایشان ادامه پیدا کرده است.

گزارش محتوا

مقدمه محقق، به تعریف کتاب الاوامر العلائیه تألیف ابن بى‌بى اختصاص یافته که نام دیگر آن اخبار سلاجقه روم مى‌باشد که مؤلف آن را به امر اعطا ملک جوینى وزیر معروف سلجوقیان نگاشته است. همچنین مقدمه به اینکه مؤلف کتاب مجهول بوده و دقیقا مشخص نیست چه شخصیتى مى‌باشد، نیز اشاره دارد.

در مقدمه مؤلف، مطالب مختصرى درباره کتاب نوشته شده است.

متن کتاب با گزارش حکومت سلطان قلیج ارسلان و ولیعهد غیاث‌الدین کیخسرو شروع مى‌شود. در این زمان، سلاجقه توانستند بر بخش‌هایى از سرزمین روم شرقى دست پیدا کنند و وارد سرزمین‌هاى غربى خلافت اسلامی‌شوند. این امر باعث شد که تمامى برادران او و نوادگان طغرل به این سرزمین تمایل پیدا کرده و در آن‌جا تجمع کنند.

چگونگى تسلط امیر رکن‌الدین و برادران وى بر این سرزمین، از جمله مباحث بعدى کتاب مى‌باشد؛ این‌که فتوحات سلجوقیان همچنان در ارمنستان و مناطق روم توسط سلاجقه ادامه پیدا کرد و ایشان به شام، استامبول، ارمنستان و... دست یافتند.

یکى از مباحث قابل توجه کتاب، ذکر ایام سلطنت رکن‌الدین سلیمان شاه مى‌باشد. مؤلف در این بخش، به ذکر ایام حکومت فرزند وى، قلیج ارسلان و غیاث‌الدین کیخسرو، فتح انطاکیه، کشته شدن وى در جنگ با رومیان، سلطنت عزالدین کیکاوس و... اشاره دارد.

از ویژگى‌هاى مهم این منبع دوره سلجوقى این است که در هنگام تحریر کتاب، مؤلف در بیان تاریخ هر یک از سلاجقه روم، به چگونگى فتوحات این سلسله در سرزمین‌هاى روم شرقى نیز اشاره کرده است. بیان زد و خورد میان سلاجقه و براندازى ایشان و حسدورزى‌هاى درونى این حکومت نیز از ویژگى‌هاى کتاب مى‌باشد که به آن‌ها اشاره شده است. مؤلف در پاره‌اى از موارد، به ذکر اخلاقیات سلاطین سلجوقى روم نیز اشاره کرده است.

یکى از مباحث مهم کتاب، بیان قیام مردم محلى بر ضد حکومت سلاجقه در این مناطق مى‌باشد. مؤلف حتى به بعضى از ازدواج‌هاى سیاسى سلاطین نیز اشاره کرده است.

در این کتاب قطور، علاوه بر سرگذشت سلاجقه روم، مطالب مهمى از شیوه زندگى مردم این مناطق در این زمان، قیام‌ها، مذهب، مشاورین سلاطین، اخبار دولت سلجوقى در این دوران، جنگ‌ها و شکست‌هاى ایشان، بعضى از اخلاق و سیرت سلاطین، شخصیت شیخ سهرودى و سفرش به این سرزمین و... نیز صحبت به میان آمده است.

وضعیت کتاب

تحقیق و تصحیح کتاب توسط محمد سعید جمال‌الدین صورت گرفته است.

کتاب بدون پاورقى و ارجاعات توضیحى مى‌باشد. بخش فهارس الکتاب شامل: فهرست اسماء و اشخاص، اسماء اماکن، اسماء الشعوب و الطوائف و فهرست موضوعى، در انتهاى کتاب آمده است.

منابع مقاله

متن و مقدمه کتاب

وابسته‌ها

اخبار سلاجقه روم، با متن کامل مختصر سلجوقنامه ابن بی‌بی