السيرة النبوية (ابن‌ کثير)

السيرة النبوية اثر ابوالفداء اسماعیل ابن کثیر قرشی دمشقی (701- 774ق)، کتابی است به زبان عربی در بیان سیره پیامبر(ص) و حوادث دوران زندگانی ایشان، از پیش از ولادت تا پس از وفات آن‌حضرت.

السيرة النبوية
پدیدآوران	ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (نویسنده)
ناشر	دار نوبليس
مکان نشر	لبنان - بيروت
سال نشر	2006م.
چاپ	چاپ اول
زبان	عربي
تعداد جلد	12
کد کنگره	‏/الف2 الف217 / 22/6 BP

اهمیت کتاب

کتاب حاضر، نمونه ارزشمندی از کتب کهن سیره‌نویسی می‌باشد که مورد استفاده فراوان محققین و اساتید بی‌شماری در رشته علوم حدیث و علوم مرتبط با آن قرار گرفته است.

ساختار

کتاب با مقدمه ناشر آغاز و مطالب در دوازده جلد، سامان‌دهی شده است.

گزارش محتوا

در مقدمه، ابتدا به شرح حال ابن کثیر پرداخته شده و اطلاعاتی پیرامون نام و نسب، ولادت، چگونگی رشد و بالندگی، تحصیل، شیوخ، شاگردان، سخن و دیدگاه علما و بزرگانی همچون ذهبی، سیوطی، ابوالمحاسن دمشقی و ابن حجی، تلاش‌ها و آثار علمی و وفات وی، در اختیار خواننده قرار گرفته و سپس، به برخی از مهمترین ویژگی‌های کتاب، اشاره شده است.

ابن کثیر در کتاب خود، به دنبال معرفی سیره پیامبر(ص)، در خلال بررسی زندگی اعراب قبل از اسلام و سپس، ولادت پیامبر(ص) و آنچه مرتبط با ایشان است، از جمله نام، نسب، رضاع، زندگی، بعثت و... می‌باشد.

وی در این کتاب، به‌صورت مفصل، به بررسی دوران زندگی پیامبر(ص) در مکه و سپس هجرت ایشان به مدینه و جنگ‌ها و فتوحات مسلمانان در زمان آن‌حضرت پرداخته است.

کتاب او، به واسطه چندین ویژگی مشخص، متمایز بوده و می‌توان برخی از مهمترین ویژگی‌های کتاب را در امور زیر، خلاصه نمود:

1. اهتمام ابن کثیر به روایت به همراه سند. اکثر روایات کتاب او، به نقل از احمد بن حنبل، بیهقی و ابونعیم می‌باشد. از سوی دیگر، وی در میان کسانی که دست به نگارش سیره زده‌اند، ویژگی منحصر به فردی یافته، و آن این است که به نقل آنچه که سیره‌نویسانی نظیر ابن اسحاق و موسی بن عقبه نوشته‌اند، اکتفا نکرده و از آن تعدی نموده و به جمع‌آوری آنچه اهل حدیث نقل کرده‌اند، پرداخته است.
2. ویژگی بارز کتاب سیره ابن کثیر، علاوه بر نقل قول وی از برخی از کتب سیره که مفقود بوده و امروزه در دسترس نیست، مانند کتاب موسی بن عقبه و کتاب الأموي في المغازي، نقل قول وی، از برخی از شروح کتاب «السیرة النبویة» ابن هشام، مانند «الروض الأنف» سهیلی و «الشفا» قاضی عیاض می‌باشد.
3. ابن کثیر مانند ابن هشام، در استشهاد به شعر، کوتاهی نکرده و تنها تفاوت کتاب وی در این مورد با کتاب سیره ابن هشام، در این است که وی در تمام استشهادات شعری، از ابن هشام پیروی نکرده و برخی از موارد را ترک نموده و برخی از اشعار را نیز مخفف کرده است.
4. از دیگر ممیزات و ویژگی‌های ابن کثیر در نگارش کتاب، علاقه او به جمع‌آوری تمام مطالب، در موضوعی است که بدان پرداخته است.

وضعیت کتاب

کتاب فاقد پاورقی بوده و فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد آمده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. بی‌نام، «منهجية التأليف في السيرة النبوية ابن كثير و مراجعته و نقده لمتون مرويات السيرة النبوية نموذجًا»، سایت «مکتبة عین الجامعة»، شنبه 29 آبان 1400، به آدرس اینترنتی:

https://ebook.univeyes.com/147531/

وابسته‌ها

السيرة النبوية

السيرة النبوية و أخبار الخلفاء (ابن حبان بستي)

السيرة النبوية (ذهبي)

السيرة النبوية (زيني دحلان)