کرمانی، محمود بن حمزه
تاج‌القُرّاءِ کرمانى، ابوالقاسم برهان‌الدّين محمود بن حمزه، فقيه، نحوى، مفسر و مُقرى شافعى در قرن پنجم بوده است.
| نام | کرمانی، محمود بن حمزه |
|---|---|
| نام‌های دیگر | تاجالقراء، م‍ح‍م‍ودب‍ن حمزه
کرمانی، ابوالقاسم، محمود |
| نام پدر | حمزه |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 505 ق |
| اساتید | ابن ابى‌مريم نحوى |
| برخی آثار | اسرار التکرار فی القرآن |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01138AUTHORCODE |
ولادت
از تاريخ تولد و حياتش اطلاع زيادى در دست نيست؛ تنها گفته‌اند كه تا پايان عمر در شهر خود مانده و به جايى سفر نكرده است.
اساتید و شاگردان
استادان وى ناشناخته‌اند. از شاگردانش نيز تنها ابن ابى‌مريم نحوى، خطیب و عالم شيرازى را نام برده‌اند.
فعالیتها
تبحر تاج‌القرّاء در علوم قرائت و غريب القرآن و متشابه القرآن بوده و در اين زمينه آثار مشهورى نگاشته است. ابن جزرى وى را امام كبير، ثقه و داراى مرتبت بلند خوانده و ياقوت حموى او را اعجوبه‌اى در استنباط و دقت فهم دانسته است. تاج‌القرّاء معتقد بود كه ترتيب كنونى سوره‌هاى قرآنى، آسمانى بوده و در لوح محفوظ نيز بدين‌گونه است.
وفات
ابن جزری گزارش کرده است که تاجالقراء در حدود سال ۵۰۰ق/ ۱۱۰۷م زنده بوده، و وفات او پس از این تاریخ روی داده است.
زرکلی نیز مستقل از منابعی که ارجاع داده، فوت او را در ۵۰۵ق دانسته است.
آثار
مهم‌ترين آثار تاج‌القرّاء - كه پاره‌اى نسخ خطى از آنها موجود است - عبارتند از:
- خط المصاحف، در حوزه قرائت؛
- البرهان في (توجيه) متشابه القرآن، حاوى بحث از متشابهات قرآنى و فايده و حكمت آنها؛
- لباب التفاسير (التّفسير) كه تكمله و ادامه كتاب البرهان او محسوب مى‌شود؛
- العجائب و الغرائب كه به عجائب القرآن نيز شهره است. در مقدمه اين اثر علت تأليف آن، رغبت مردم به غرائب تفسير قرآن و نيز حديثى از پيامبر (أَعْرِبُوا القرآنَ وَ الْتَمِسُوا غَرائِبَه) ذكر شده است؛
- النِظامى كه خلاصه اللمع اثر ابن جنّى در نحو است؛
- الإفادة؛
- العنوان؛
- الإيجاز يا مختصر الإيضاح كه خلاصه الإيضاح اثر ابوعلى فارسى (متوفى 377) است. اين سه اثر در نحو است.
منابع مقاله
دانشنامه جهان اسلام، ج 6، ص 45، به قلم محمدهانى ملاّزاده.