کاشی، حسن
حسن بن محمود كاشى آملی (648-708ق)، ملقب به کمال‌الدین، نویسنده، از شعراى قرن هشتم هجرى است كه اشعار فراوانى در مدح اهل‌بيت عليهم‌السلام بخصوص اميرمؤمنان على عليه‌السلام سروده است.
| نام | کاشی، حسن |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | محمود |
| متولد | 648 |
| محل تولد | آمل |
| رحلت | 708 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | تاریخ محمدی، یا، تاریخ دوازده امام - تاریخ رشیدی - تاریخ الاولاد الحضره المصطفوی - ائمه نامه |
| کد مؤلف | AUTHORCODE01351AUTHORCODE |
ولادت
از زمان ولادت او اطلاعى نداريم، ليكن با توجه به اينكه اشعار كتاب تاريخ محمدى را در سال 708 و در سن 60 سالگى سروده است، ولادتش را بايد به سال 648 بدانيم. او متولد و ساكن آمل بود، ولى از آنجا كه اجداد او اهل كاشان بوده‌اند به «كاشى» تخلص دارد، ضمن اينكه در موارد متعددى از دلبستگى‌اش به كاشان و مشكلاتش در آمل سخن مى‌گويد.
كاشى كه ملقب به كمال‌الدين بود، او هرگز مدح پادشاهان نکرده و فقط در مدح اهل‌بيت بخصوص اميرمؤمنان عليه‌السلام شعر سروده[۱] و اشعار وى نشانگر محبت شديد به اين خاندان است. احمد بن حسين كاتب مورخ قرن نهم مى‌نويسد: زمانى كه سلطان محمد خدابنده به مشهد سفر كرد درويشى را در كنار بارگاه امام ديد و از او پرسيد تو كيستى؟ ملا حسن فى البداهه قصيده‌اى سرود و چنين گفت:
| منم كه مى‌زنم از حبّ آل حيدر لاف | ز جان و دل شده مولاى آل عبدمناف | |
| منم که موی وجودم به گاه رزم سخن | شود به کین خوارج چو رمح زهره شکاف[۲] |
سلطان محمد يك طشت طلا بدو بخشيد و از مشهد بازگشت.[۳]
علاوه بر شعر و مداحى، از مقام علمى و كلامى شيخ حسن كاشى سخن گفته‌اند.[۴] وى به جز بر ديوان شعر آثار ديگرى دارد كه آنها را هم در قالب نظم فارسى بيان كرده است.[۵]
کاشی در قصیده سرایی تخصص دارد و از شاعران سده ششم به ویژه خاقانی و انوری و ظهیر فاریابی و سنایی پیروی می‌کند.
افندى مى‌نويسد: او فاضل و عالم محقق و شاعرى زبردست بود. مقامش با شيخ على كركى و علامه حلى در انتشار مذهب شيعه يكى است و حق بزرگى به جهت هدايت مردم به راه صحيح، بر آنان دارد از اين‌رو اهل سنت از قديم او را دشمن مى‌داشته‌اند و مى‌گويند او سبب حدوث مذهب تشيع است.
وفات
ملاحسن كاشى پس از سال 708 (سال تأليف تاريخ محمدى) و احتمال زياد پيش از مرگ خدابنده (716) از دنيا رفته است چون سلطان محمد خدابنده الجايتو مزار او را بنا كرده است. اين مزار در سلطانيه در حوالى زنجان مشهور و محل رفت و آمد علاقمندان اوست.
آثار
اثر مهم كاشى منظومه تاريخ محمدى در شرح حال پيامبر و ائمه است. ديگر آثار او عبارتند از هفت بند درباره على(ع)، معرفت‌نامه رساله‌اى منظوم در كلام و عقايد، كتاب الانشاء، ديوان.
پانويس