هندی کرناتکی، محمد عبدالحسین
محمد عبدالحسین کربلایى کرناتکى هندى (زنده در 1242ق)، مشهور به رئیس الامراء، از خاندان نوّاب آرکات هند بوده و خود را نواده محمدعلى والاجاه شناسانده و در یک مورد به‌صراحت از جدّ خود و نردبانى که براى داخل بیت‌اللّه الحرام ساخته بوده یاد کرده است. وى که همراه مادرش به زیارت داخل خانه کعبه رفته است، مى‌نویسد: «نردبان که جدّم نواب والاجاه مرحوم مغفور از نقره ساخته، فرستاده بودند، حالا هم همان نردبان است، لیکن همه نقره را مردم کنده، بردند، فقط چوب باقى است و بر بالاى آن همچنین نوشته است: خادم بیت‌اللّه، محمد والاجاه، سنه 1201 هجرى مقدسه».
| نام | هندی کرناتکی، محمد عبدالحسین |
|---|---|
| نام‌های دیگر | رئیس الامراء
کرناتکی، محمد عبدالحسین بن نواب عبدالهادی خان کربلایی، محمد عبدالحسین هندی، محمد بن محمد عبدالهادی |
| نام پدر | محمدعلی الهادی |
| متولد | دهم جمادى‌الاولى |
| محل تولد | هند |
| رحلت | زنده در 1242ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | تذکرة الطریق فی مصائب حجاج بیت الله العتیق |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00555AUTHORCODE |
خاندان
خاندان مؤلف، از جمله خاندان‌هاى امیر الامرایى یا در اصطلاح، نوّاب‌هاست که در منطقه‌اى در جنوب هند با نام کرناتک با مرکزیت شهر آرکات حکومت مى‌کرد. خاندان نواب‌هاى کرناتک میان سال‌هاى 1690 تا 1855م (1102-1272ق) حکومت کردند و طبعا زمانى با دولت مغولى هند و سپس با آصف‌جاهیان که در حیدرآباد دکن حکمرانى داشتند، در ارتباط بودند.
سلسله جدید آنان، با نوّاب انورالدین آغاز شد و محمدعلى والاجاه یکى از برجسته‌ترین آنها بود که چهل سال حکومت کرد. در این دوره انگلیسى‌ها در این منطقه به‌شدّت فعال بوده و با این سلسله، ارتباط مثبت داشتند و به عبارتى همه‌کاره آن دیار به حساب مى‌آمدند.
معرفی عبدالحسین توسط آقا بزرگ تهرانی
آقابزرگ که کتابى از او را در عراق دیده، نام وى را ضمن معرفى کتاب او چنین مى‌نگارد: «للمولوى الحافظ محمد عبدالحسین بن محمدعلى الهادى الجعفرى الطیارى الهندى الکربلائى»؛ بنابراین، وى خود را از سادات جعفرى مى‌دانسته است، اما وى در سفرنامه خویش، به این نسب خود اشاره‌اى ندارد.
مذهب
این خاندان، شیعه امامى بوده و مهم‌ترین شاهد آن کتاب «تذکرة الطریق فى مصائب حجاج بیت‌الله العتیق» است که سراسر آن، نشان از باور شیعى او در حدى عمیق و فراگیر دارد. مجتبایى در مدخل «آرکات» در دائرةالمعارف بزرگ اسلامى مى‌نویسد: «نواب سعادت‌اللّه خان و جانشینانش که از شیعیان هند بودند و به قوم «نوائط» که گویند از عراق به هند مهاجرت کرده بودند، تعلق داشتند، همگى، از علاقه‌مندان فرهنگ اسلامى و از مشوّقان شعر و ادب فارسى به شمار مى‌رفتند.
منطقه آرکات
در دوران حکومت این خاندان با وجود حمله‌هاى جنگجویان مراتهى و درگیرى‌هاى داخلى، آرکات از مراکز مهم علمى و ادبى اسلامى هند شد و مسلمانان از نواحى دیگر به آنجا روى آوردند و گروهى از شاعران و دانشمندان از نقاط شمالى هند به آرکات آمدند. نوّاب غلام‌على خان، برادر سعادت اللّه خان و پسر او نوّاب باقرعلى خان هر دو، به فارسى شعر مى‌گفتند و دیوان اشعارشان موجود است».
متأسفانه درباره خود مؤلف، چیز زیادى نمى‌دانیم، جز اینکه از خاندان مذکور و مورد احترام فراوان بوده و به‌عنوان یک شاهزاده هندى با او برخورد مى‌شده است. خودش مى‌گوید که روز دهم جمادى‌الاولى، روز تولد وى است، اما سال آن را مشخص نمى‌کند. درباره مادرش هم اشاره مختصرى به اسم و نسبش دارد و جد اعلاى مادر را سید على خان مدنى شیرازى (م 1120) صاحب شرح کامله صحیفه سجادیه مى‌داند.
وفات
از برخى از آثار دیگر چنین به دست مى‌آید که وى قطعا تا سال 1242ق زنده بوده و به احتمال بسیار زیاد در کاظمین یا کربلا مى‌زیسته است.
آثار
- تذکرة الطریق فى مصائب حجاج بیت‌الله العتیق؛
- انیس الشیعة؛
- زاد المؤمنین؛
- عنایة الرضا(ع).