سیرة المصطفی نظرة جدیدة
سيرة المصطفی، نظرة جديدة، تألیف سید هاشم معروف الحسنى، کتابى است یک جلدی، به زبان عربی، با موضوع تاریخ اسلام و سیره.
| سیرة المصطفی نظرة جدیدة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | حسنی، سید هاشم معروف (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | نظره جدیده |
| ناشر | دار التعارف للمطبوعات |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1416 ق یا 1996 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | محمد(ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - سرگذشت‌نامه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 22/9 /ح5س9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این اثر، مرورى سریع بر تاریخ عرب، قریش و احلاف ایشان قبل از ظهور اسلام دارد و در این میان، به حوادث و وقایعى مى‌پردازد که مرتبط با کعبه و غیره است. نویسنده همچنین به بررسى سیره پیامبر اسلام(ص)، از آغاز تولد تا زمانى که به پیامبرى مبعوث شد و مراحلى که طى دوران کودکى، جوانى، دعوت به توحید و... پشت سرگذاشت، جنگ‌ها و غزوات آن حضرت و حوادث مرتبط با آن و غیره پرداخته و نقاط و جوانب مهم این قضایا را به‌صورت موضوعى، مورد بحث و بررسى قرار مى‌دهد تا به کشف حقایقى که از دید سایر پژوهشگران، پنهان مانده است، دست یابد.
ساختار
این کتاب یک جلدی، حاوی معرفی مؤلف، تمهید، مقدمه و متن اصلی در 26 فصل مى‌باشد. در نگارش این اثر، از منابع عربی شیعی و سنی استفاده شده است. از منابع کتاب، پس از قرآن کریم می‌توان به مجمع البيان طبرسی، کتاب‌های تفسیری الميزان علامه طباطبایی، تفسیر کاشف محمدجواد مغنیه، التفسير الكبير فخر رازی، تفسیر شبر، کتاب‌های سیره ابن هشام، محمد بن اسحاق، سیره حلبی، حياة محمد محمدحسین هیکل و کتاب‌های دیگری مانند: تاریخ طبری، مروج الذهب مسعودی، بدایه و نهایه ابن کثیر و... اشاره کرد[۱].
گزارش محتوا
این اثر، مرورى سریع بر تاریخ عرب، قریش و احلاف ایشان قبل از ظهور اسلام دارد و در این میان، به حوادث و وقایعى مى‌پردازد که مرتبط با کعبه و غیره است. نویسنده همچنین به بررسى سیره پیامبر اسلام(ص)، از آغاز تولد تا زمانى که به پیامبرى مبعوث شد و مراحلى که طى دوران کودکى، جوانى، دعوت به توحید و... پشت سرگذاشت، جنگ‌ها و غزوات آن حضرت و حوادث مرتبط با آن و غیره پرداخته و نقاط و جوانب مهم این قضایا را به‌صورت موضوعى مورد بحث و بررسى قرار مى‌دهد تا به کشف حقایقى که از دید سایر پژوهشگران، پنهان مانده است، دست یابد[۲].
نویسنده در مقدمه کتابش می‌نویسد: آغاز نگارش درباره سیره، به اواخر قرن اول هجری بازمی‌گردد. در سال‌های پایانی آن قرن بود که عروة بن زبیر، متوفای سال 92ق، کتابی در این زمینه نگاشت. ابان بن عثمان، متوفای آغاز قرن دوم و وهب بن منبه نیز در همان دوره در این موضوع به نگارش پرداختند. پیش از پایان نیمه اول قرن دوم، شرحبیل بن سعد، ابن شهاب زهری، عاصم بن عمرو بن قتاده، موسی بن عقبه و ابن اسحاق، به تألیف سیره پرداختند. در اواخر قرن دوم، ابن هشام، سیره خود را تألیف کرد و نوشته ابن اسحاق را اساس مطالب کتاب خود قرار داد. ابن سعد واقدی و دیگر کسان نیز در همان زمان کتاب‌هایی در سیره نوشتند. نگارش کتاب در باب سیره تا روزگار ما پیوسته از سوی شرقیان و غربیان ادامه داشته است. او می‌افزاید: انصاف حکم می‌کند ما برتری کسانی را که در نوشتن سیره بر ما پیشی گرفته، اجزای پراکنده و درهم‌ریخته آن را از اینجا و آنجا، از سینه مردمان و راه‌های دیگر گرد آورده و هسته‌های نخستین را برای تاریخ‌نگاران و پژوهندگان پس از خود به میراث گذاردند، به فراموشی نسپاریم. البته با این توجه که ایشان چه‌بسا مطالبی را که در سیره پیامبر نبوده، از روی دوستی و دل‌بستگی یا از روی کینه‌ورزی و بداندیشی، به آن افزوده‌اند. افزون بر این، پژوهشگر نوشته‌های نسختین در زمینه سیره درمی‌یابد که این نویسندگان برای پوشاندن برخی حقایق و نگهداری جانب برخی اشخاص، به تلاشی دست زده‌اند که بر منطق و حوادث تاریخ استوار نیست؛ ولی این نکات ما را از ترجیح خوبی‌های آنان بر بدی‌هایی که مرتکب شدند، بازنمی‌دارد.
هاشم معروف حسنی، متذکر می‌شود که همین نکته اخیر و نیز ناآشنایی امت اسلامی با سیره پیامبر(ص) بوده که وی را به نوشتن کتابی در این موضوع برانگیخته است. وی ابراز امیداوری می‌کند که در آشکار کردن برخی از جنبه‌های سیره پیامبر اکرم(ص)، همان گونه که بوده و کشف مطالب ناروا و آشفتگی‌هایی که به دست دوستان و دشمنان و حاکمان در آن راه یافته، موفق شده باشد[۳].
در بخشی از کتاب که به بیان پیمان جوانمردان (حلف الفضول) می‌پردازد، می‌خوانیم: بیش از بیست سال از عمر پیامبر گذشته بود که آن حضرت در حلف الفضول (پیمان جوانمردان یا بزرگواران) شرکت جست. هدف از این پیمان، یاری ستمدیدگان و ایستادن در برابر تجاوز بود، از هرجا که صادر شده باشد. پس از آنکه خداوند، محمد(ص) را به‌عنوان رحمت و بیم‌دهنده‌ای برای جهانیان مبعوث کرد، از وی روایت شده که فرمود: من در خانه عبدالله بن جدعان، در پیمانی حضور یافتم که داشتن شتران سرخ‌موی مرا چنان شادمان نمی‌کند و اگر باز به چنین پیمانی خوانده شوم، می‌پذیرم. پیش از این یادآور شدیم که سبب ایجاد این پیمان، ستیز با ستم و تجاوز و جلوگیری از خودکامگی قرشیان و تجاوزات پی‌درپی آنان به مسافرانی بود که در موسم حج برای زیارت کعبه به مکه می‌آمدند. در بدایه و نهایه ابن کثیر آمده است: اگر حلف الفضول که اعضایش با پایداری، رودرروی متجاوزان ایستادند، نبود، تجاوزاتی که از جوانان قریش بر میهمانان مکه وارد می‌شد، به حدی متوقف نمی‌شد. از جمله یادآور شده که مردی از خثعم به‌همراه دخترش قتول که از زیباترین زنان عرب بود برای حج به مکه آمد. نبیه بن حجاج، دختر را به زور از وی ربوده، از او پنهان کرد. مرد خثعمی گفت: چه کسی مرا در برابر این مرد یاری می‌کند؟ به او گفتند به سراغ حلف الفضول برو. وی به نزد یکی از اعضای این پیمان رفت و خواستار حمایت آنان شد. اعضای پیمان به سراغ غاصب آمدند و پیش از آن که به دختر دست بزند، او را وادار به بازگرداندن وی کردند و چه‌بسیار از این‌گونه حوادث و مشکل‌ها و درگیری‌هایی که اعضای این پیمان از آن جلوگیری کردند[۴].
وضعیت کتاب
این کتاب، به قلم حمید ترقی‌جاه، به فارسی ترجمه شده و در سال 1373ش، توسط انتشارات حکمت چاپ شده است.
پاورقی‌های کتاب، علاوه بر ذکر ارجاعات، حاوی مطالب مفیدی در شرح و محتوای مطالب است. فهرست‌های منابع و مطالب، در انتهای اثر ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- ترقی‌جاه حمید، «سيرة المصطفی (نگرشی نوین بر زندگانی رسول اکرم(ص))» مؤلف: هاشم معروف حسنی، انتشارات حکمت، تهران، تابستان 1373ش.