مدرسی طباطبایی، سید حسین
سید حسین مدرسی طباطبایی (متولد 1320ش)، فقیه، مجتهد، استاد، پژوهشگر علوم اسلامی، دانش‌آموخته حوزه علمیه قم و دانشگاه آکسفورد انگلستان، مدرس دانشگاه پرینستون، کلمبیا و ییل آمریکا و عضو شورای عالی نظارت بر دانشگاه هاروارد.
| مدرسی طباطبایی، سید حسین | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | مدرسی طباطبایی، سید حسین |
| نام‌های دیگر | مدرسي طباطبائي، حسين |
| ولادت | 1942م |
| اطلاعات علمی | |
| برخی آثار | مقدمه‌ای بر فقه شیعه میراث مکتوب شیعه از سه قرن نخستین هجری قم‌نامه تربت پاکان |
ولادت
سید حسین مدرسی در سال 1320ش قم به دنیا آمد.
تحصیلات
پس از گذراندن تحصیلات جدید، به حوزه علمیه پیوست. سطوح عالی فقه و اصول را نزد حضرات آیات: فاضل لنکرانی، حسین نوری همدانی، یوسف صانعی و سلطانی و متون فلسفی را خدمت حضرات آیات: محمد محمدی گیلانی، جوادی آملی، محمد شاه‌آبادی و مرتضی مطهری فراگرفت. خارج فقه و اصول را عمدتاً در محضر مرحوم آیت‌الله سید محمد محقق داماد (یک سال) و آیت‌الله مرتضی حائری (ده سال) شاگردی کرد. هم‌زمان به تدریس متون درسی رایج در حوزه نیز می‌پرداخت که تا سطوح عالی ادامه داد.
ایشان از سال ۱۳۵۵ متناوباً و از سال ۱۳۵۸ مستمراً، برای ادامه تحصیلات جدید در انگلستان به سر برد. در سال ۱۳۶۱ دوره دکتری خود را در دانشگاه آکسفورد به پایان برد.
او برای تدریس به دانشگاه پرینستون آمریکا دعوت شد که در همان جا مقیم و عهده‌دار کرسی Bayard Dodge آن دانشگاه است. هم‌زمان در دانشکده مطالعات بین‌المللی دانشگاه کلمبیا در شهر نیویورک و در کالج سینت انتونی دانشگاه آکسفورد نیز عهده‌دار کرسی مهدی (کلمبیا) و گلستانه (آکسفورد) است. همچنین به‌تناوب در دانشکده حقوق دانشگاه ییل و هاروارد نیز تدریس کرده و مدّت نه سال عضو شورای عالی نظارت بر دانشگاه هاروارد بوده است.
آثار
از ایام نوجوانی در اواسط دهه چهل به نوشتن مقالات اجتماعی و سپس مذهبی در روزنامه‌ها و مجلات مذهبی (مانند مجله مکتب اسلام) می‌پرداخت که سپس با پژوهش‌های تاریخی در مجلات ادبی تهران (مانند ماهنامه‌های وحید و بررسی‌های تاریخی) ادامه داد. در سال‌های ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۵ شماری کتاب در مورد پیشینه تاریخی شهر قم و اسناد تاریخی به چاپ رسانید. در بیست‌وپنج سال اخیر، تحقیقات و نوشته‌های اسلامی او در دو زمینه فقه اسلامی و تاریخ تشیع متمرکز شده است. موضوعات و مقالات مختلفی که او تاکنون به آن پرداخته است، عبارتند از: علیت نهایی در فلسفه ابن سینا، زنان و روایت احادیث در تاریخ اسلام، مرزهای جامعه شیعی اولیه، تاریخ هستی‌شناسی، فاطمه زهرا(س) در حافظه جمعی مسلمانان، مکتب یگانگی وجود و چهره هنرمند در جامعه اسلامی[۱].
کتب منتشرشده او عبارتند از:
- قم در قرن نهم هجری
- خاندان فتحان: (احوال و آثار دانشمندان یکی از خاندان‌های علمی قم در قرن هفتم تا دهم)
- فرمان‌های ترکمانان قراقویونلو و آق قویونلو
- کتابشناسی آثار مربوط به قم
- تاریخ دارالایمان قم؛ محمدتقی بیک ارباب
- مثال‌های صدور صفوی: (بررسی کوتاهی دربارۀ یک نوع از اسناد دیوانی دورۀ صفوی)
- راهنمای جغرافیایی تاریخی قم؛ (مجموعه متون و اسناد) قم: حکمت، 1355ش، 336ص.
- تربت پاکان (2 جلد) قم: مهر، 1355ش. ج اول، 720ص ، ج دوم، 508ص.
- فهرست نسخه‌های خطی کتابخانۀ مدرسۀ رضویۀ قم؛ قم: مهر، 1355ش، 72ص + 56 اسناد.
- هفت فرمان دیگر از پادشاهان ترکمان؛ بی‌نا، بی‌تا، 40ص.
- خلاصه البلدان؛ صفی‌الدین محمد بن محمدهاشم حسینی قمی؛
- برگی از ت‍‍اري‍خ قزوين: (ت‍‍اري‍خ‍چ‍ه‌‌ای از آس‍ت‍‍ان‍ه ش‍‍ا‌ه‍ز‌اده حسين و دودم‍‍ان س‍‍اد‌ات مرعشی قزوين)؛
- قم‌نامه؛ قم: کتابخانۀ آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی، 1364ش.
- افشار، ایرج؛ جامع التواریخ حسنی (بخش تیموریان پس از تیمور)؛ تاج‌الدین حسن بن شهاب یزدی؛ کراچی پاکستان: مؤسسۀ تحقیقات علوم آسیایی میانه، 1987م (1366ش)، 220ص.
- مقدمه‌ای بر فقه اسلامی؛ ترجمۀ محمد آصف فکرت؛
- مکتب در فرآیند تکامل: (نظری بر تطوّر مبانی فکری تشیع در سه قرن نخستین)؛ ترجمۀ هاشم ایزدپناه؛
- مکتب در فرایند (تکمله)؛ ترجمۀ هاشم ایزدپناه؛
- میراث مکتوب شیعه از سه قرن نخستین هجری؛ دفتر اول، ترجمۀ سیدعلی قرائی - رسول جعفریان؛
- ذیل نفثه المصدور؛ نجم‌الدین ابوالرجاء قمی؛
- قُمّیات: (مجموعه مقالات دربارۀ قم)؛
- سَنَدیات: (مجموعه مقالات دربارۀ اسناد تاریخی)،
- تطور المبانی الفکریه للتشیع فی القرون الثلاثه الاولی
- تاریخیات: (مجموعه مقالات و تحقیقات تاریخی)،
- کتابیات: (مجموعه مقالات در زمینۀ کتابشناسی)[۲].
پانویس
منابع مقاله
- وب‌سایت مرکز کتابخانه و مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی، 19 مرداد 1400، به آدرس:
- رهبریان، محمد رضا؛ آثار و مقاله شناسی دکتر حسین مدرسی طباطبایی، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: آینه پژوهش فروردین و اردیبهشت 1392 - شماره 139 (10 صفحه - از 77 تا 86).