موسوی، سید فخار بن معد
سيد شمس‌الدين، فِخار بن مَعَدّ موسوى (متوفای ۶۳۰ق)، فقیه، اصولی، ادیب، شاعر، مورخ، از علماى قرن ششم و هفتم هجرى و از بزرگان شهر حله است، و از شاگردان ابن ادریس
| نام | موسوی، سید فخار بن معد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | مَعْد موسوی |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 630 ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | إيمان ابي‌طالب |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00432AUTHORCODE |
او از فرزندان ابراهيم مجاب، نوۀ امام كاظم عليه‌السلام است. نسب وى با ده واسطه به امام هفتم شیعیان، حضرت موسى بن جعفر عليهما‌السلام مى‌رسد.
شخصيت علمى
فخار بن معد با هم‌شاگردى خود، ابن نما، دو شاگرد ممتاز ابن ادريس مى‌باشند و نگهبان و حافظ مكتب فقهى او و ادامه دهندۀ آن به شمار مى‌روند.
ابن ادريس اولين كسى بود كه پس از يك قرن در مقابل فتاواى شيخ طوسى ايستاد و با ديدۀ تحقيق و نقد به آنها نظر افكند؛ چرا كه قبل از او به خاطر عظمت مقام شيخ طوسى، هيچ يك از فقها به خود اجازۀ مخالفت با شيخ را نمى‌داد و فتاواى او نوعى تقديس پيدا كرده بود.
فخار بن معد نيز، كه در مكتب ابن ادريس پرورش يافته بود، راه استاد را ادامه داد و مكتب استاد را به نهايت درجۀ شكوفايى رساند و در اين مورد دنباله رو استاد خويش بود.
سيد فخار نه تنها فقيه و اصولى بود بلكه شاعر و اديبى بزرگ و مورخى توانا نيز به شمار مى‌رفت و در شمار علماى نسّابه قلمداد مى‌شود.
خاندان
خاندان ابن معد نيز مانند بسيارى از بزرگان حله، سراسر مجد و عظمت و افتخار است.
پدر او از بزرگان و شخصيت‌هاى برجستۀ زمان خويش به شمار مى‌رفت و سيد فخار در ابتدا افتخار شاگردى محضر پدر را داشت.
سيد دو برادر داشت، يكى احمد بن معد كه مردى پرهيزكار و با تقوا و شاعر بود و ديگر محمد بن معد كه مانند برادر خويش از فقهاى اماميه و علماى حله قلمداد مى‌شد.
فرزند او عبدالحميد بن فخار بن معد نيز از فضلا و محدثين شيعه بوده و كتابى نيز از او نقل شده است.
على بن عبدالحميد هم كه نوۀ سيد فخار است از جمله فقها و نامداران عصر خويش بوده و كتاب ارزشمند «الأنوار المضيئة» در شرح زندگانى و فضائل امام عصر حجة بن الحسن عجل‌الله‌تعالى‌فرجه‌الشريف از او به يادگار مانده است كه يكى از منابع و مآخذ بحار الانوار هم مى‌باشد.
اساتيد
سيد فخار بن معد كه در مهد علم و دانش پرورش يافته بود به اساتيد آن ديار اكتفا نكرد و براى كسب دانش به كربلا، نجف، كوفه و بغداد نيز مهاجرت نمود و از اساتيد آن شهرها نيز بهره‌ها برگرفت.
در كتب رجال بيش از 20 نفر از بزرگان نام برده شده كه سيد از آنان اجازۀ نقل حديث گرفته، از جمله:
- پدر بزرگوارش معد بن فخار موسوى
- ابن ادريس حلى‌م 598 هجرى
- شاذان بن جبرئيل قمى
- ابومنصور، حسن بن معيه علوى
- يحيى بن حسن بن بطريق حلى صاحب كتاب «العمدة»
- ابن سكون حلى
- سيد قريش بن مهنّا
- محمد بن على بن شهر آشوب مازندرانى نویسنده كتاب المناقب
شاگردان
در دامان اين عالم بزرگوار علما و فقهاى بزرگى پرورش يافته‌اند كه هر يك چون خورشيدى در آسمان بى انتهاى علم و اجتهاد مى‌درخشند از جمله:
تأليفات
آنچه از كتب و نوشته‌هاى فخار بن معد به دست آمده عبارتند از:
- الحجة على الذاهب إلى تكفير أبي‌طالب، يا إيمان أبي‌طالب عليه‌السلام
- الروضة في الفضائل و المعجزات
- المقباس في فضائل بني العباس
وفات
اين عالم بزرگوار كه بزرگترين افتخارش خدمت به خاندان و عترت پيامبر اكرم صلى‌الله‌عليه‌وآله بود و عمر خويش را در اين راه صرف نمود، در سال 630 هجرى و در شب هفدهم ماه مبارک رمضان به سوى معبود شتافت و به مهمانى دائمى خداوند نائل شد. پيكر مطهر او را در كربلاى معلاّ و در جوار بارگاه سيدالشهداء عليه‌السلام به خاک سپردند.