دروس في الإمامة و القيادة
دروس في الإمامة و القيادة، تألیف سید مجتبی موسوی لاری است، که کمال سید، آن را از زبان فارسی تحت عنوان «درسهایی در امامت و رهبری»، به زبان عربی برگردانده است.
| دروس في الإمامة و القيادة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | موسوی لاری، سید مجتبی (نویسنده) سيد، کمال (مترجم) |
| عنوان‌های دیگر | درسهائي در امامت و رهبري. عربی درسهائي در امامت و رهبري |
| ناشر | مرکز الغدير للدراسات الإسلامية |
| چاپ | 1 |
| موضوع | ائمه اثناعشر
امامت رهبري (اسلام) |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 223 /م8 د4043 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
موضوع کتاب، تجزیه و تحلیل مباحثی درباره امامت، به‌ویژه امامت ائمه معصوم و رهبری امت اسلامی در زمان ایشان و پس از آنان است.
ساختار
کتاب با مقدمه ناشر آغاز و مطالب در یازده درس، تنظیم شده است.
در پایان هر درس، خلاصه مباحث مطرح‌شده در همان درس و پرسش‌هایی متناسب با مطالب آن درس، آورده شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، به اهمیت موضوع امامت و ضرورت پرداختن به آن اشاره گردیده است.[۱].
مباحثی که در این کتاب بررسی می‌شود، اجمالا عبارتند از: جایگاه رهبری در اسلام، ضرورت وجود امام، جایگاه امامت در جامعه، ویژگی‌های امامان، امام و علم غیب، پیامبر(ص) و آینده اسلام، رویدادهای پس از پیامبر(ص) و در سایه‌سار اهلبیت. در درس اول، به بررسی جایگاه و اهمیت رهبری در اسلام پرداخته شده است. نویسنده در ابتدا، به بحث پیرامون مفهوم عام امامت پرداخته و سپس، ضمن تبیین دیدگاه شیعه و اهل سنت پیرامون امامت، به تبیین مقومات خلیفه در پرتو نظریه اهل سنت و اهمیت شناخت امام در دیدگاه شیعه پرداخته و در پایان، پس از بررسی مباحث مربوط به دموکراسی در اداره جامعه، به بحث پیرامون ضرورت اجتماعی وجود امام، پرداخته است.[۲].
در درس دوم، ادله ضرورت وجود امام، مورد بررسی قرار گرفته است. این ادله را می‌توان در سه دسته زیر، جای داد:
- دلیل حکمت؛
- دلیل لطف؛
- ادله نقلیه، که عبارتند از: آیه امامت؛ آیه اولی الامر؛ آیه ولایت و آیه تبلیغ[۳].
در درس سوم، به بررسی جایگاه امام در اجتماع و جوامع انسانی و ضرورت تفسیر قرآن، توسط شخصی که آگاه به کتاب و توانا در استنباط احکام الهی باشد، پرداخته شده و چنین استدلال شده است که امام، عقل متفکر جامعه بوده و در پایان، نقش اهلبیت در انتشار حق، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.[۴].
درس چهارم و پنجم، به بیان ویژگی‌ها و خصایص ائمه(ع) اختصاص یافته است. نویسنده بر این باور است که عصمت، ملکه جبری نبوده و وجود عصمت در امام، به این معنا نیست که امام انسانی مسلوب الاراده بوده و خداوند او را جبرا و قهرا، از ارتکاب خطا و گناه، بازداشته است؛ زیرا امام نیز مانند سایر انسان‌ها، از حریت کامل در اختیار و اراده در عمل برخوردار است، لکن به دلیل رسیدن به درجات بالای ایمان، به حالتی از شهود کامل و یقین قاطع رسیده است که به حقیقت و باطن اشیاء پی برده و قبح فواحش و معاصی را بعینه دریافته و بدین دلیل، از آن اجتناب می‌نماید[۵].
از جمله مباحث این دو درس، عبارتند از: ادله ضرورت عصمت؛ در بعد عصمت علمی امام، اشکالی ندارد که حفظ وی از خطا با اراده و خواست خداوند صورت گیرد؛ ضرورت علم امام و مصادر علم وی[۶].
در درس ششم، به بررسی رابطه امام با علم غیب، پرداخته شده است. نویسنده در ابتدا، به توضیح و تبیین ماهیت غیب و نسبی بودن آن پرداخته و سپس به این نکته اشاره نموده که خداوند، برخی از بندگان خویش را آگاه به غیب نموده و برای تأیید این امر، به آیاتی از قرآن کریم، استدلال نموده است که از جمله آنها عبارتند از: وَ مَا كَانَ اللَّهُ لِيطْلِعَكُمْ عَلَى الْغَيبِ وَ لٰكِنَّ اللَّهَ يجْتَبِي مِنْ رُسُلِهِ مَنْ يشَاءُ فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ إِنْ تُؤْمِنُوا وَ تَتَّقُوا فَلَكُمْ أَجْرٌ عَظِيمٌ (آل عمران: 179)؛ «و خدا بر آن نیست که شما را از غیب آگاه گرداند، ولى خدا از میان فرستادگانش هرکه را بخواهد برمى‌گزیند؛ پس، به خدا و پیامبرانش ایمان بیاورید و اگر بگروید و پرهیزگارى کنید، براى شما پاداشى بزرگ خواهد بود»[۷].
در درس هفتم، به نمونه‌هایی از آینده‌نگری پیامبر(ص) و اخبار از آینده توسط ایشان اشاره شده و سپس، منزلت علی(ع) در نزد ایشان، تبیین گردیده[۸] و در درس هشتم، به بررسی حوادثی که پس از پیامبر(ص) در جامعه اسلامی رخ داده و اوضاع اجتماعی پس از ایشان، پرداخته شده و ضمن اشاره به نمونه‌هایی از انحرافات اتفاقافتاده در جامعه اسلامی، به این سؤال پاسخ داده شده است که آیا ضمانتی قرآنی بر عدالت صحابه وجود دارد یا خیر؟ در پایان نیز به بررسی نتایج اوضاع اجتماعی پس از پیامبر و نقش تشیع در دفاع از حق، پرداخته شده است.[۹].
در درس نهم تا یازدهم، ضمن بررسی نقش ائمه(ع) در جامعه اسلامی، زندگی‌نامه مختصری از هریک از ایشان، ارائه گردیده است.[۱۰].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در انتهای کتاب آمده و در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع، به توضیح برخی از کلمات متن، پرداخته شده است.[۱۱].
متأسفانه در پاورقی‌های کتاب، اشتباهاتی رخ داده است، از جمله آنکه آیه مذکور در صفحه 83 کتاب، آیه 179 سوره آل عمران می‌باشد، درصورتی‌که آیه 44 درج شده است.[۱۲].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.