موسوی فندرسکی، سید ابوطالب
میرزا ابوطالب فندرسکى (متوفای حدود 1107ق)، فقیه، ادیب، شاعر، نویسنده، محدث، ریاضی‌دان، حماسه‌سرا، منجم و شارح ایرانى، پرکارترین و مشهورترین فرد از بازماندگان میرابوالقاسم فندرسکى در قرن یازدهم و دوازدهم هجرى در اصفهان مى‌زیست. او نواده دخترى میرفندرسکى، فیلسوف مشهور(م1050ق) شناخته شده است.
| نام | موسوی فندرسکی، سید ابوطالب بن میرزابیک |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | جلال‌الدین میرزا بیک |
| متولد | |
| محل تولد | |
| رحلت | 1107 ق |
| اساتید | آقا حسین خوانسارى |
| برخی آثار | تحفة العالم در اوصاف و اخبار شاه سلطان حسین
رساله بیان بدیع |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00573AUTHORCODE |
خاندان
قدیمترین منبعى که از وى نام می‌برد «ریاض العلما»ا ست که به دست عبدالله افندى همدرس ابوطالب نگاشته شد. او ابوطالب را سبط میرفندرسکى می‌خواند پس مى توان او را نواده دخترى میرفندرسکى دانست
آشکارا او را فرزند جلال‌الدین میرزا بیک فرزند میرزا شرف شناسانده اند پس نادرست است که وى را نواده پسرى میرفندرسکى بدانیم.
وى را خواهرزاده و نتیجه پسرى میرفندرسکى نیز در شمار آورده اند.
آقابزرگ می‌گوید که مادر او دختر ابوالفتح میر میران فرزند میرفندرسکى بود ولى از این سروده میرفندرسکى می‌توان نتیجه گرفت که او پسرى نداشته است:
| پسرانه پیشم آیى پدرانه بوسمت لب | چه کنم پسر ندارم، چه کنى پدر ندارى |
در نسب‌نامه سید ابوطالب ایشان به امام موسى کاظم (ع) می‌رسد.
ولادت
از تاریخ تولد او وى اطلاعى نداریم؛ تنها می‌دانیم که وى در دهه پایانى قرن یازدهم، دوره میانسالى را طى می‌کرده است.
ابوطالب همروزگار با شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوى و از نزدیکان دربار بود. وى بیشتر آثارش را به شاه سلیمان هدیه کرد.
از پانزده تن از فرزندان پسر او آگاهى داریم که نخستین آنان به سال 1082ق و آخرین آنها به سال 1107ق زاده شد.
اساتید
از استادان میرابوطالب به اینان اشاره کرد:
- آقا حسین خوانسارى
- محمدباقر محقق سبزوارى
- میرزا محمد شیروانى
- محمدباقر مجلسى
- محمدجعفر کمره‌اى در طبقه شاگردان آقا حسین خوانسارى بود، با این حال وى را استاد ابوطالب نیز خوانده‌اند.
وفات
آخرین نشان از حیات ابوطالب، ولادت میرزا زین العابدین پانزدهمین پسرش و نگارش بخشهایى از تحفةالعالم به سال 1107ق است. پس از سال 1107ق نیز تألیف دیگرى از وى گزارش نشده و حال آنکه او دانشمند پرکارى بوده است؛ و عجیب آن است که در تکمیل «تحفةالعالم»، که تنها گزارش یک سال و نیم از پادشاهى شاه سلطان حسین را دربرمى‌گیرد، نکوشیده است.
مزار دفن ابوطالب در منابع کهن ناگفته مانده است. منابع جدید، مزار او را در تکیه میرفندرسکى در تخت فولاد اصفهان دانسته‌اند.
آثار
از آثار وى جز اندکى بر جاى نمانده و عامل اصلى آن اوضاع نابسامان صفویه در سال‌هاى پایانى دوره صفوى و همین طور حمله افغان‌ها به ایران (1134-1142ق) است.
- بهارستان اقبال
- بهارستان خیال
- بیان البدیع
- تحفةالعالم
- ترجمة «الروضة البهیة فى شرح اللمعة الدمشقیة»
- تقویم». از دیباچه آن در «بیان البدیع» یاد مى کند
- توضیح المطالب فى شرح خلاصةالحساب
- حاشیه یا تعلیقات بر «تفسیر بیضاوى» [(انوارالتنزیل)]
- حاشیة على اصول الکافى
- حاشیة على حاشیة الخفرى على الشرح الجدید للت جرید
- حاشیه بر تکملة شرح تذکرة نصیریه
- حاشیة على الروضة البهیة فى شرح اللمعة الدمشقیة
- حاشیة على معالم الأصول
- دیوان
- ساقى نامه
- السفینة
- شرح على «شافیة» ابن الحاجب
- شرح عوامل به زبان عربى
- صیدگاه
- غزوات حیدرى
- قصیدة لامیه
- گلستان
- مجمع البحرین
- المنتهى
- منشآت
- نگارخانة چین
- نوادرالجواهر انشایى به زبان فارسى
- هفت کوکب