طیالسی، سلیمان بن داود
سلیمان بن داود بن جارود طیالسی (133-203ق)، محدث قرن دوم و سوم، ایرانی‌الاصل، ساکن بصره.
| نام | |
|---|---|
| نامهای دیگر | |
| نام پدر | داود |
| متولد | 133ق |
| محل تولد | |
| رحلت | 203ق |
| اساتید | عبدالرحمن بن عبدالله مسعودی
شعبة بن حجاج بن ورد حماد بن سلمة بن دینار ابوعوانه، وضاح بن عبدالل |
| برخی آثار | مسند أبي‌داود الطيالسي |
| کد مؤلف | AUTHORCODE08528AUTHORCODE |
کنیه‌اش ابوداود و نسبش طیالسی، زبیری، اسدی، قرشی، فارسی و بصری بود.
ولادت
مترجمان به‌اتفاق گفته‌اند که او در سال 133ق، متولد شد، لکن ما بر مکان ولادتش و چگونگی پرورش و تحصیل و اینکه کی و به کدام بلاد سفر کرده است، واقف نشدیم[۱].
اساتید
ایشان در طلب علم و پیشرفت، در بصره، ابن عون (متوفی 151ق) و هشام دستوایی (متوفی 152ق) را درک کرد و از آن دو حدیث شنید.
سپس به بغداد مهاجرت نمود و از مشایخ آنجا و کسانی چون عبدالرحمن بن عبدالله مسعودی و شعبه بهره‌مند گردید. پس از آن به سمت کوفه روانه گشت و از ورقاء بن عمر یشکری، ثوری و اسرائیل بن یونس استفاده برد و از آنجا به مدینه سفر نمود و از فلیح بن سلیمان خزاعی و مالک بن انس و دیگر مشایخ مدینه حدیث شنید. چیزی نگذشت که او جزو حافظ‌ترین اهل بصره در زمان خویش گشت و خود در این‌باره می‌گوید: خود از هزار شیخ شنیدم و در خراسان صدهزار حدیث از حفظ به دیگران آموختم.
مهم‌ترین شیوخ او عبارتند از:
- شعبة بن حجاج بن ورد؛
- حماد بن سلمة بن دینار؛
- ابوعوانه، وضاح بن عبدالله؛
- محمد بن عبدالرحمن بن مغیرة بن حارث بن ابی‌ذئب؛
- ورقاء بن عمر بن کلیب.
جایگاه علمی
جمهور علما او را توثیق و تمجید نموده و با بهترین درجات توثیق، توصیف کرده‌اند و برخی نیز عیب‌هایی بر او گرفته‌اند. عمرو بن علی فلاس، ابن مدینی و وکیع، او را به‌خاطر حافظه قوی‌اش تمجید و او را در این امر به‌عنوان شخصی برجسته درمیان محدثین یاد کرده‌اند. برخی دیگر همچون نسایی و ابن مهدی او را به راستگویی توصیف و گروهی دیگر او را با لفظ «ثقه» یاد کرده‌اند.
گروهی دیگر او را به‌خاطر خطا در حدیثش، تدلیس و اجتناب بخاری از آوردن احادیثش، نقد نموده‌اند[۲].
یکی از نقدهایی که به ایشان وارد کرده‌اند لغزش در حدیث بود. خطا و لغزش در حدیث از آنجا سرچشمه می‌گرفت که وی با تکیه به نیروی حافظه و بی‌آنکه از اصول مدون بهره گیرد، حدیث بسیار می‌گفت. یونس بن حبیب اصفهانی شاگرد و راوی مسندش گوید: ابوداوود بر ما وارد گشت و از حافظه‌اش یک‌صدهزار حدیث بر ما املا کرد. در این میان از او در هفت مورد خطا سر زد. چون به بصره بازگشت، به ما نوشت که من در هفت جا خطا کرده‌ام، آنها را درست کنید! ابن عدی گوید: ابوداوود در روزگار خود حافظ‌ترین مردم بصره بود... کسی که چهل‌هزار حدیث را از حافظه نقل می‌کند، اگر در احادیثی بلغزد، شگفتی ندارد. از مطالعه «معجم رجال الحديث» اثر مرحوم آیت‌الله خویی، دانسته می‌شود که در کتاب‌های معتبر حدیثی شیعه، حدیثی از طریق طیالسی وجود ندارد[۳].
شاگردان
- ابوبشر اصبهانی، یونس بن حبیب بن عبدالقاهر بن عبدالعزیز بن عمر بن قیس الماصر؛
- ابوعبدالله بغدادی، احمد بن محمد بن حنبل بن هلال بن اسد ذهلی شیبانی؛
- ابوبکر عبدی بصری، محمد بن بشار بن عثمان بن داود بن کیسان؛
- ابواحمد مروزی، محمود بن غیلان عدوی.
علاوه بر افراد فوق، بسیاری دیگر همچون ابراهیم بن محمد ابواسحاق حلبی، ابراهیم بن مرزوق بصری، احمد بن ابراهیم دورقی، احمد بن عصام اصبهانی، ابومسعود احمد بن فرات، اسحاق بن منصور کوسج، بشار بن سمیر بن بشار عجلی، بکار بن قتیبة بن اسد، جریر بن عبدالحمید، جعفر بن مکرم دقاق، حجاج بن شاعر و... از او روایت نقل نموده‌اند.
وفات
در اینکه ایشان در چه سالی از دنیا رفته، اختلاف‌نظر است؛ برخی سنه وفات او را 204، گروهی مردد بین 203 و 204 و گروهی نیز 214ق را ذکر کرده‌اند که خطیب درباره سال 214 می‌گوید: یقیناً خطاست[۴].
پانویس
منابع مقاله
- ترکی، محمد بن عبدالمحسن، «مسند أبي‌داود الطيالسي»، تألیف سلیمان بن داود بن جارود (ابوداود طیالسی)، انتشارات هجر للطباعة و النشر و التوزيع و الإعلان، جیزه، مصر، چاپ اول، 1419ق.
- طباطبایی، سید کاظم، «مسندنویسی در تاریخ حدیث»، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1377ش.