ملک‌الاطباء، محمدتقی
حكيم ميرزا محمدتقى ملك‌الاطباء شيرازى (متوفای حدود 1290ق)، معروف به «حاجى‌بابا» و «حاجى‌آقابابا»، پزشک، حکیم، ریاضی‌دان
| نام | ملک‌الاطباء، محمدتقی |
|---|---|
| نام‌های دیگر | آقا بابا م‍ل‍ک الاطب‍ا
حاجی آق‍اب‍اب‍ا حاجی م‍ی‍رزاب‍اب‍ا میرزا بابا آقا بابا طب‍ی‍ب ح‍اج آقا بابا طب‍ی‍ب طب‍ی‍ب، آق‍اب‍اب‍ا شیرازی، محمدتقی شیرازی، حاجی آقا بابا |
| نام پدر | |
| متولد | |
| محل تولد | شیراز |
| رحلت | حدود 1290ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | مجموعه طبی مشتمل بر کلیات طب (منظوم)، حافظ الصحه، تسهیل العلاج، بحرانیه، وبائیه کبیر، وبائیه صغیر، مفرق الهیضه و الوباء |
| کد مؤلف | AUTHORCODE09016AUTHORCODE |
ولادت
متولد شيراز و ساكن تهران و معاصر فتحعلى شاه، محمد شاه و ناصرالدين شاه قاجار، از پزشکان خوش‌نام قرن سيزدهم هجرى قمرى بود.
فعالیتها
ملك‌الاطباء شيرازى از جمله پزشکانى بود كه در برابر ورود طب فرنگى موضع‌گيرى و مقاومت كرده است و كتابى به نام «رساله جوهريه» در رد داروهاى فرنگى و زيان‌هاى آنها به زبان عربى نگاشته است. مهارت او در تشخیص امراض را به بقراط تشبیه مى‌كردند. وى از علوم دیگر بهره‌ور از حكمت و ریاضى باخبر بود.
اين حكيم خوش‌ذوق، طبع شعر لطيفى داشت، لذا كليات پزشکى را به شعر درآورده و منتشر كرده است.
میرزامحمود فرزند جالینوس الزمان معروف به میرزا جان شاگرد او است.
وفات
در اواخر عمر به قصد مجاورت به عتبات رفت و در كربلا درگذشت. اگرچه تاريخ وفات وى را برخى سال 1290ق، ذكر كرده‌اند، اما مؤلف كتاب «تاريخ طب و طبابت در ايران» به سندى مربوط به 1289ق، اشاره مى‌كند كه ملك‌الاطباء شيرازى در آن سال به‌عنوان توليت موقوفه‌اى انتخاب شده است و طبعا وفات وى را بايد بعد از اين زمان دانست.
آثار
1. رساله منظوم در طب؛
2. كتاب حافظ الصحة، در بهداشت؛
3. كتاب تسهيل العلاج، در درمان؛
4. رساله بحرانيه (كه براى ميرزا احمد طبيب تنكابنى، پزشک مخصوص فتحعلى شاه نوشته است)؛
5. رساله وبائيه كبير (تأليف‌يافته در سال 1251ق)؛
6. رساله وبائيه صغير (كه در حقيقت حاوى خلاصه كتاب وبائيه كبير است)؛
7. كتاب مفرق الهيضة و الوباء (كه فرق ميان دو بيمارى اسهالى هيضه و وبا را در آن به‌تفصيل مطرح كرده است)؛
8. رساله طاعونيه (تأليف‌يافته در سال 1247)؛
9. رساله كافوريه؛
10. رساله كوثريه؛
11. رساله سماويه (در تفسير آيات قرآنى مرتبط با علم نجوم)؛
12. رساله تعبيريه؛
13. رساله قانون (در شرح معماهاى شيخ بهاءالدين عاملى).
تسهیل العلاج
منابع مقاله
ملك‌الاطباء شيرازى، مجموعه طبى، ديباچه به قلم محمدمهدى اصفهانى، ص 5.