همدانی، مولی عبدالصمد
ملا عبدالصمد آخوند همدانى فقيه، متكلم، عارف و شاعر، متخلص به صمد مى‌باشد.
تحصیلات
وى قريب چهل سال در عتبات بوده و آنجا در نزد آقا محمدباقربهبهانى، سيد بحر العلوم و آقا سيد على كربلائى، در فقه و اصول تحصيل كرد چندان‌كه از علماء و فحول به شمار آمد.
وى پس از چندى، ميل به تصوف و عرفان نموده و در همان ديار، بأمر مجذوب عليشاه، خدمت نور عليشاه و سيد معصوم عليشاه رسيد و به دستور آنان، به اصفهان در نزد حسين عليشاه رفت. سپس به كربلا مهاجرت نمود و به مدت هشت سال در آنجا سكنى گزيد و با ملا اسكندر شروانى، پدر حاج ميرزا زين‌العابدين، ملاقات نموده و رفاقتى شايسته بهم رسانيد.
آثار وى عبارتند از
- بحر المعارف؛ كتابى است در عرفان و تصوف
- كتابى بزرگ در لغت
- كتابى ديگر بترتيب ابواب فقه كه جامع مستطرفات بسيارى مى‌باشد و گويا همين كتاب شرح مختصر نافع محقّق حلّى است.
وفات
وفات وى روز چهارشنبه 18 ذيحجه سال 1216ق، در موقعى اتفاق افتاد كه فرقه وهابيّه، تحت رياست سعود بن عبدالعزيز حنبلى، به كربلاى معلّى استيلا يافتند و او در همان مكان مقدس، با جمعى ديگر از اجلّاى علما، به دست ايشان مقتول گرديد. وى بارها مى‌گفت كه زود باشد كه ريش و محاسن من به‌خونم خضاب شود.
منابع مقاله
- اثر آفرينان ج1ص15
- مكارم الآثار ج2 ص601
- ريحانۀ الادب ج6 ص377.