إعجاز القرآن الكريم
إعجاز القرآن الكريم، اثر فضل حسن عباس، در موضوع بررسى تاريخ و وجوه اعجاز قرآن كريم، به زبان عربى است.
| اعجاز القران الکریم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عباس، فضل حسن (نویسنده) |
| ناشر | دار النفائس |
| مکان نشر | اردن - |
| سال نشر | 1429 ق |
| چاپ | 7 |
| موضوع | قرآن - اعجاز
قرآن - مسایل ادبی قرآن - مسایل لغوی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 86 /ع2الف6 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در یک تمهيد و دو باب كه باب اول مشتمل بر دو فصل و باب دوم حاوى شش فصل است، تنظيم شده است.
نویسنده ابتدا به بررسى تاريخ اعجاز قرآن كريم و نوشته‌هاى در این موضوع پرداخته و سپس، وجوه مختلف اعجاز قرآن را بررسى نموده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، به عناوین ابواب و فصول کتاب، اشاره شده است.[۱]
در تمهيد، به طرح مباحث كلى از جمله نياز مردم به پيامبران الهى(ع)، تعريف معجزه در لغت و اصطلاح، شروط معجزه، تفاوت میان معجزه و كرامت، بقاى معجزه رسول(ص)، مقصود از اعجاز قرآن و... پرداخته شده است.[۲]
در باب اول، در ضمن دو فصل، به بررسى تاريخ اعجاز و مطالعات و تأليفاتى كه در این زمینه صورت گرفته، پرداخته شده است:
فصل اول، تلاش‌هاى گذشتگان در مورد اعجاز قرآن و ادوار مختلف آن بررسى شده است. نویسنده مطالعات پيشينيان پيرامون اعجاز قرآن را به سه دوره زير، تقسيم كرده است:
- دوره اشارات: از قديمى‌ترين كتبى كه درباره قرآن كريم تأليف شده، کتاب‌هایى است كه از معانى قرآن سخن به میان آورده‌اند. در اين‌گونه كتب، قضيه اعجاز، مستقيما بررسى نشده، بلكه اشاراتى به قضيه مزبور بدون ذكر كلمه اعجاز صورت گرفته است. از جمله این كتب، «مجاز القرآن» ابى‌عبيده و «معاني القرآن» فراء است كه در قرن دوم هجرى نوشته شده‌اند. در قرن سوم هجرى، كلمه اعجاز و بسيارى از اشارات مربوط به این موضوع را در كتب مربوطه، همچون نوشته‌هاى نظام، جاحظ، ابن قتيبه و واسطى، مى‌يابيم.[۳]
- دوره رسائل: در قرن چهارم، دو رساله پيرامون موضوع اعجاز قرآن تأليف شد كه به نظر نویسنده، اساس نوشته‌هاى بعدى در این موضوع قرار گرفت. این دو رساله عبارتند از: «النكت في إعجاز القرآن» نوشته ابوعيسى رمانى و «بيان إعجاز القرآن» ابوسليمان خطابى.[۴]
- دوره كتب: از جمله علمايى كه در این دوره کتاب نوشته‌اند، عبارتند از: باقلانى، قاضى عبدالجبار همدانى، عبدالقاهر جرجانى، محمود بن عمر زمخشرى.[۵]
فصل دوم، به تحقيقاتى كه نویسندگان جديد پيرامون اعجاز نموده‌اند، اختصاص داشته و در آن، كتب زير، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است: «إعجاز القرآن» رافعى؛ «النبأ العظيم» محمد عبدالله دراز؛ «التصویر الفني» سید قطب؛ «إعجاز القرآن» عايشه بنت‌الشاطى؛ «إعجاز القرآن» شيخ محمد متولى شعراوى و «دراسة الكتب المقدسة» موريس بوكاى.[۶]
در باب دوم، در ضمن شش فصل، به بحث پيرامون وجوه اعجاز قرآن پرداخته شده است.
در فصل اول، اعجاز بيانى قرآن مورد بررسى قرار گرفته است. از جمله مباحث مطرح‌شده در این فصل عبارتند از: اهمیت اعجاز بيانى؛ كلمه قرآنى و اهمیت كلمه، ارزش كلمه در زمان‌هاى پيشين؛ خصايص مفردات قرآنى؛ ادعاى ترادف در قرآن؛ استعمال الفاظ مختلف در مواضع متشابه و.[۷]
در فصل دوم، به اعجاز علمى قرآن پرداخته شده و در این رابطه، نظر علماى زير، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است: شاطبى، شيخ محمود شلتوت، محمود شاكر، غزالى، رازى، سيوطى، محمد عبده، محمد رشيد رضا، مصطفى صادق رافعى، محمد عبدالله دراز، عبدالوهاب حموده و محمد احمد غمراوى.[۸]
اعجاز تشريعى، اخبار از امور غيبى، اعجاز نفسى و روحى و اعجاز عددى، ديگر وجوهى از اعجاز قرآن كريم مى‌باشد كه در فصول بعدى، مورد بررسى قرار گرفته است.
وضعيت کتاب
فهرست مطالب و منابع مورد استفاده نویسنده، در انتهاى کتاب آمده است.
در پاورقى‌ها به ذكر منابع و توضيح برخى از كلمات و عبارات متن، پرداخته شده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.