التفسير و المفسرون
التفسير و المفسرون نوشته دكتر محمدحسین ذهبى می‌باشد، وى از نويسندگان و محققان علوم قرآنى در عصر حاضر مى‌باشد كه سمت استادى علوم قرآنى در دانشگاه الازهر مصر را دارد و نامبرده از نخستين كسانى است كه دربارۀ تفسير و مفسران تأليفاتى را از خود برجاى گذاشته است.
| التفسیر و المفسرون | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ذهبی، محمد حسین (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | بحث تفصیلی عن نشاه التفسیر و تطوره، و الوانه و مذاهبه،... |
| ناشر | دار إحياء التراث العربي |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| چاپ | 1 |
| موضوع | تفسیر - تاریخ مفسران - سرگذشت‌نامه و کتاب‌شناسی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP 92 /ذ9ت7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
كتاب «التفسير و المفسرون» از جمله تأليفات ايشان در موضوعات علوم قرآنى است كه در آن به سير تطور تفسير، و روش‌هاى مختلف تفسيرى و معرفى تفاسير معروف فرقه‌هاى مختلف اسلامى پرداخته است.
از آنجا كه نامبرده استاد دانشگاه مى‌باشند سعى نموده است مطالب را به صورت دسته‌بندى و تقريبا خلاصه ذكر نمايد و از بحث‌هاى حاشيه‌اى پرهيز نموده است
ساختار
اين كتاب دو جلد است كه مطالب آن شامل:يك مقدمه، سه باب(مجموعا 16 فصل) و يك خاتمه مى‌باشد
جلد اول آن داراى مطالب ذيل است:
مقدمه:در مورد معنى تفسير و تاويل و...
باب اول(شامل چهار فصل)پيرامون تفسير در زمان پيامبر(ص) شامل: فهم پيامبر(ص) و صحابه از قرآن، مفسرون از صحابه، ارزش تفسير مأثور از صحابه،
مشخصات تفسيرهاى مربوط به اين مرحله.
باب دوم: تفسير در زمان تابعين (شامل 4 فصل) ابتداء شروع اين مرحله و مصادر تفسير در آن، ارزش تفسير مأثور از تابعين، مشخصات تفسير در اين مرحله، اختلاف صحابه در تفسير قرآن.
باب سوم: تفسير در زمان تدوين (داراى 8 فصل) شامل: تفسير مأثور، تفسير به راى، مهمترين کتاب‌هاى تفسير به راى، تفسير به راى مذموم.
فهرست مطالب جلد دوم: تفسير صوفيه، تفسير فلاسفه، تفسير فقهاء، تفسير علمى.
خاتمه:در مورد انواع تفسير در عصر حاضر.
ويژگى‌ها
كتاب «التفسير و المفسرون»-از نخستين کتاب‌هائى است كه (از طرف اهل سنت)
در زمينۀ معرفى تفاسير و روش‌هاى تفسيرى آنان و نيز شيوۀ نگارش-و سير تطور آن، بصورت مجزا نوشته شده و داراى ويژگى‌هاى ذيل مى‌باشد:
- کتاب‌هاى تفسيرى فرقه‌هاى مختلف اسلامى را بصورت مجزا مورد نقد و بررسى قرار مى‌دهد.
- در ابتداى هر فصل فهرست موضوعات مورد بحث ذكر شده است.
- در باب سوم-فصل اول:چگونگى شكل‌گيرى تفسير در عصر تدوين را توضيح مى‌دهند-در اين فصل مراحل مختلفى را كه تفسير طى نموده تا به مرحلۀ تدوين
رسيده به روش مناسبى بررسى مى‌نمايد(از زمان پيامبر(ص) تا زمان بنى عباس)
- باب سوم-اسباب ضعف در روايات تفسير بالمأثور را بحث و سه عامل كثرت وضع، ورود اسرائيليات و حذف اسانيد را به عنوان عوامل اساسى براى ضعف روايات، بيان مى‌نمايد.
- در باب سوم(فصل دوم) تفسير به راى را دو قسمت نموده (جايز و غير جايز) و در ادامه آن اسامى کتاب‌هاى تفسير به راى جايز را نام مى‌برد.
- باب سوم: فصل چهارم-پيرامون تفسير به راى مذموم اين فصل از نظر نویسنده داراى اهميت فراوانى است(چونكه بيشترين صفحات اين دو جلد را به خود اختصاص داد.حدود 330 صفحه)
وى در ابتدا فرقه‌هاى اسلامى را كه (به نظر ايشان) بدعت‌گذار در دين بوده‌اند را بررسى (افكار و عقايد آنها را مورد تجزيه و تحليل قرار داده) سپس کتاب‌هاى تفسيرى آنها را مورد نقد و بررسى قرار مى‌دهد. از ميان فرقه‌هاى مختلف اسلامى آنچه كه مورد خشم و غضب ايشاناست، شيعۀ اثنی‌عشر ى است-لذا کتاب‌هاى مهم تفسيرى، مخصوصاً کتاب‌هاى تفسيرى روايى را ذكر و از متن آنها برداشت‌هایى را عليه شيعه بيان مى‌نمايد.
نگارنده گويد: به نظر مى‌رسد كه وى به اصول و مبانى شيعه آشنايى و تسلط كافى نداشته لذا اشكالاتى را در كتاب خود به عقايد شيعه بيان مى‌نمايد
لذا لازم است كه از طرف علماء شيعه نسبت به مطالب مطرح شده ايشان پاسخ كافى ارائه و كتاب وى مورد نقد و بررسى قرار گيرد.
نسخه‌شناسى
كتاب التفسير و المفسرون شامل دو جلد است كه جلد اول آن داراى 492 و جلد دوم آن داراى 629 صفحه مى‌باشد
مشخصات كتاب به شرح ذيل است:
- جلد: گالينگور
- كاغذ:عادى
- ناشر:دار احياء التراث العربى، بيروت
- نوبت چاپ:اوّل
- تاريخ انتشار:سال 1396 هجرى قمرى
- داراى دو فهرست اجمالى و مشروح، همچنين فهرست منابع.
- متن كتاب از نظر تايپ-غلطهاى زيادى دارد