ابن جزی، محمد بن احمد
ابوالقاسم محمد بن احمد بن جزى كلبى (693-741ق)، فقيه مالكى، مفسّر و شاعر غرناطى
| نام | ابنجزی، محمد بن احمد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ابنجزی ال‍ک‍ل‍ب‍ی، ابوالقاسم محمد
ابنجزی ال‍ک‍ل‍ب‍ی، محمد بن احمد ک‍ل‍ب‍ی، محمد بن احمد غرناطی، محمد بن احمد |
| نام پدر | احمد |
| متولد | 693ق |
| محل تولد | غرناطه اندلس |
| رحلت | 741ق یا 1340 م |
| اساتید | ابوعبداللّه ابن كمّاد
عبدالله بن احمد بن مؤذن ابوولید حضرمى |
| برخی آثار | التسهیل لعلوم التنزیل |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02811AUTHORCODE |
ولادت
او متولد 7 ربیع‌الثانی 693ق برابر با 8 مارس سال 1294م در شهر غرناطه پایتخت اندلس
ابن جزىّ، نام چند تن از علماى خاندان بنى جزى كه در سده‌هاى 7-9 ق-13-15م در مغرب و اندلس مى‌زيسته‌اند و به «كلبى» معروفند.اين خاندان در اصل اهل ولبه از دژهاى براجله (واقع در جنوب غرناطه) بوده‌اند، نخستين فرد از این خاندان، همراه حاكم اندلس ابوالخطّار حسام بن ضرار كلبى به هنگام فتح اندلس بر این سرزمین آمد.
از مشاهير این خاندان، محمد بن احمد مى‌باشد.وى در غرناطه زاده شد
استادان
فقه، حديث، قرآن و ادب عرب را نزد ابوجعفر ابن زبير و قرائات را نزد ابوعبداللّه ابن كمّاد قارى آموخت و از عبدالله بن احمد بن مؤذن و ابوولید حضرمى حديث شنيد، سپس در سلك ملازمان ابوعبداللّه ابن رشيد خطیب در آمد. وى از گروهى نيز روايت كرد كه ابن خطیب همۀ آنان را نام برده است.
ابن جزى در علوم مختلف چيره دست بود، چنانكه در عين جوانى به عنوان امام و خطیب مسجد اعظم برگزيده شد و آنچنان شهرت يافت كه به گفتۀ ابن احمر از اندلس تا طرابلس به فتواى او عمل می‌كردند.
شاگردان
اگر چه اشتغال دائمى وى تدريس و تعليم بوده است، امّا از میان همۀ شاگردان او بيشتر به فرزندانش اشاره شده است.با اينهمه ترديد نيست كه ابن خطیب مشهورترين شاگرد او بوده است، علاوه بر او شخصى ديگر به نام حضرمى نيز از او به عنوان استاد خود ياد كرده است. ابراهیم خزرجى را نيز از جملۀ شاگردان او شمرده‌اند.
اشعار
وى اشعارى نيز به پيروى از شاعرانى چون ابوالعلاى معرى، ابوطاهر سلفى و ديگران سروده است.محتواى آنها ستايش زهد و پرهيزكارى و نيز مدح پيامبر(ص) است.وى در آخرين شعر خود كه در میدان جنگ سروده، آرزوى شهادت در راه خدا كرده است.ابن جزى در جنگ طريف كه ابن خطیب از آن به عنوان «الوقيعه الكبرى» و يا «يوم الكائنة بطريف» یاد كرده است و نزد اروپائيان به جنگ ريوسالادو مشهور است، كشته شد.
وفات
او در جنگی به طریف مشهور است در اوایل ماه جمادی الاولی سال 741 ق- برابر با اکتبر سال 1340م به قتل رسید.
آثار
ايشان داراى تأليفات و آثار بسيارى در علوم و فنون مختلف است و ابن خطیب 11 اثر برای وى بر شمرده است، اما اكنون تنها 5 کتاب از وى به صورت چاپى و خطى موجود است. آثار چاپى عبارتند از:
- الانوار السّنيّة في الكلمات السّنيّة يا الانوار السنية في الالفاظ السنية من الاحاديث النبویة.
- التسهيل لعلوم التنزيل(تفسير مورد بحث)
- القوانين الفقهية في تلخيص مذهب المالكية يا قوانين الاحكام اشرعية و مسائل الفروع الفقهية.
آثار خطى نيز عبارتند از:
- کتاب في عقائدالدين يا النور المبين في قواعد عقائدالدين.
- المختصر البارع في قراءة نافع.
آثار ديگرى نيز به وى نسبت داده‌اند از قبيل:
- اصول القرّاء الستة غير نافع
- تقريب الوصول الى علم الاصول
- الفوائد العامة في لحن العامة
- الدعوات و الاذكار المخرجة من صحيح الاخبار
- التنبيه على مذهب الشافعية و الحنفية و الحنابله.