مشکینی اردبیلی، ابوالحسن
میرزا ابوالحسن مشکینى (1305-1358ق)، فقیه اصولی و مدرس برجستهی حوزهی علمیه‌ی نجف اشرف
| نام | مشکینی اردبیلی، ابوالحسن |
|---|---|
| نام‌های دیگر | مشکینی، ابوالحسن
Ali Meshkini |
| نام پدر | عبدالحسین |
| متولد | 1305ق |
| محل تولد | اردبیل |
| رحلت | دوشنبه 27 جمادى الثانى سال 1358ق |
| اساتید | آخوند خراسانى |
| برخی آثار | وجیزة فی علم الرجال |
| کد مؤلف | AUTHORCODE03210AUTHORCODE |
ولادت
در سال 1305ق در یکى از روستاهاى اطراف مشکین شهر به نام «احمدآباد» از استان اردبیل به دنیا آمد.
تحصیلات
وى در 15 سالگى به شهر اردبیل سفر کرد و به فراگیرى علوم اسلامى پرداخت. او در آن شهر دورۀ مقدمات و سطح را به پایان رساند و پس از هشت سال، در سال 1328 هجرى قمرى، براى خوشه چینى از خرمن علم و دانش علماى بزرگ اسلام در حوزۀ علمیّۀ نجف اشرف عازم آن شهر شد. حدود یک سال از درس مرحوم «آخوند خراسانى» را درک کرد و پس از وفات ایشان به درس یکى از برجسته‌ترین شاگردان ایشان یعنى محقق بزرگ «شیخ على قوچانى» رفت.
او هشت سال از محضر آن عالم اندیشمند بهره برد و در سال 1337 هجرى قمرى به کربلا رفت تا از مجلس درس «میرزا محمدتقى شیرازى» نیز بهره ببرد. یک سال از محضر آن دانشمند بزرگ استفاده کرده، سپس به حوزۀ علمیّۀ نجف بازگشت و خود یکى از علماى برجستۀ آن حوزه گردید و به تدریس و تربیت شاگردان پرداخت و شخصیتهاى بزرگى را تحویل جهان اسلام داد که هر یک از چهره‌هاى سرشناس حوزه‌هاى علمیّه به شمار مى‌آیند. (نقباء البشر جلد 1 صفحۀ 38)
بزرگانى مانند حضرت آیت‌الله نجفى مرعشى یکى از شاگردان ایشان است.
سخنان علما
علماى بزرگى به ستایش ایشان پرداخته‌اند که اینک به سخنى چند از آنان اشاره مى‌کنیم:
- علامه شیخ آقا بزرگ تهرانى دربارۀ ایشان مى‌فرماید: «إنه عالم فاضل و فقیه نحریر و مدرس کبیر حسن التقریر».
- یعنى «ایشان دانشمندى فاضل و فقیهى توانا و مدرسى بزرگ است. وى از بیانى رسا نیز برخوردار است».
- علامه سید محسن امین در کتاب ارزشمند خود «أعیان الشیعة» دربارۀ ایشان مى‌فرماید: «إنه عالم فاضل مدرس مؤلف».
- یعنى «ایشان دانشمندى فاضل و مدرس و نویسنده است».
- دکتر محمد هادی امینی در کتاب «معجم رجال الفکر و الأدب» دربارۀ ایشان مى‌فرماید: «إنه عالم فقیه أصولی من أساتذة الفقه و الأصول».
- یعنى «ایشان دانشمندى فقیه و اصولى و از اساتید فقه و اصول است». (معجم رجال الفکر و الأدب صفحۀ 414)
اساتید
میرزا ابوالحسن مشکینى از محضر علماى بزرگى بهره برده است مانند:
- محقق بزرگ شیخ محمد کاظم آخوند خراسانى
- آیت‌الله سید محمد کاظم طباطبایى یزدى
- شیخ الشریعة اصفهانى
- محقق شیخ على قوچانى
- امام مجاهد آیت‌الله میرزا محمدتقى شیرازى
شاگردان
علماى فراوانى در محضر ایشان تربیت شده‌اند مانند:
- آیت‌الله سید شهاب‌الدین مرعشى نجفى، وى دروس سطح اصول مانند «کفایة الأصول» را نزد ایشان خوانده است. (قبسات من حیاة السید المرعشی صفحۀ 31 و 42)
- شیخ محمد طاهر بن شیخ عبدالله بن شیخ راضى
- سید مرتضى فرزند سید جواد خلخالى
- سید احمد بن سید على اصغر بن امیر محمدتقى مرعشى حائرى، معروف به شهرستانى
- سید محمد صادق بحر العلوم
- سید على نقى حیدرى مؤلف کتاب «أصول الاستنباط»
- سید نعمت‌الله جزائرى بن سید محمد جعفر
- سید هادى حسینى تبریزى
- سید مرتضى بن سید محمدحسینى فیروزآبادى صاحب کتاب «عنایة الأصول»
وفات
این عالم اندیشمند سرانجام پس از عمرى خدمت به اسلام و تألیف آثارى ارزشمند و تربیت شاگردانى بزرگ، در روز دوشنبه 27 جمادى الثانى سال 1358ق در شهر کاظمین دیده از جهان فرو بست. بدن مطهرش را به نجف اشرف بردند و در حرم امیرمؤمنان حضرت على علیه‌السّلام در حجره‌اى در سمت راست مقبرۀ استادش حضرت آیت‌الله سید محمد کاظم طباطبایى یزدى به خاک سپردند. (أعیان الشیعة جلد 2 صفحۀ 336)
آثار
وى داراى تألیفات ارزشمندى است از جمله:
- حاشیه بر کفایه
- حاشیه بر عروة الوثقى
- حاشیه بر مکاسب شیخ انصارى
- حاشیه بر کتاب الطهارة شیخ انصارى
- حاشیه بر رسالۀ عملیّه
- رسالة فی الترتب
- رسالة فی الرضاع
- کتاب الصلاة الکبیر
- کتاب الزکاة
- رسالة فی المعنى الحرفی
- رسالة فی الکر
- کتاب المناسک
- الفوائد الرجالیة