بلادی بوشهری، عبدالله
سید عبدالله بلادی بوشهری (1291-1372ق)، از مجتهدان تأثیرگذار در مشروطه‌خواهی جنوب ایران (بوشهر) و از شاگردان آخوند خراسانی، سید کاظم یزدی و شریعت اصفهانی است.
| نام | بلادی بوشهری، عبدالله |
|---|---|
| نام‌های دیگر | آیتالله بلادی بوشهری
بوشهری بلادی، عبدالله |
| نام پدر | آیتالله سید ابوالقاسم بلادی |
| متولد | 1352ش / 1291ق |
| محل تولد | نجف اشرف |
| رحلت | 1331ش / 1372ق |
| اساتید | شیخ فتح‌الله شریعت اصفهانی |
| برخی آثار | الشجرة الطيبة في الأرض المخصبة |
| کد مؤلف | AUTHORCODE09551AUTHORCODE |
ولادت
ایشان در روز پنجشنبه، 2 جمادی‌الثانی، 1291ق، در نجف اشرف متولد شد. پدرش آیتالله سید ابوالقاسم بلادی (1266ـ1322ق)، معروف به سلطان‌العلمای بوشهری از شاگردان شیخ انصاری و شیخ محمدحسن نجفی (صاحب جواهر) بود.
تحصیلات
سید عبدالله تا نه سالگی در نجف ساکن بود. خواندن و نوشتن را در همان جا فراگرفت. در سال 1300ق، به‌همراه پدرش به بوشهر هجرت کرد و در آنجا تحصیلات حوزوی خود را ادامه داد. اساتید او در علم نحو، صرف، منطق و بیان عبارتند از:
- سید جلیل اسدالله اصفهانی؛
- سید محمدحسن برازجانی؛
- شیخ اسماعیل آل عبدالجبار؛
- سید عبدالهادی بهبهانی.
سید عبدالله، کلام و فلسفه را از محضر حکیم فیلسوف شیخ محمدرحیم کازرونی آموخت.
او در کنار تحصیل علوم معمول حوزوی، پزشکی و زبان انگلیسی را نزد سید عبدالرضا حافظالصحه یاد گرفت.
اساتید دوره سطح او در بوشهر عبارتند از:
- آیتالله سید محمدمهدی بلادی، معروف به «علم‌الهدی» (م 1226)؛
- سید محمد کاشانی؛
- سید محمدعلی بهبهانی؛
- سید سلیمان، ملقب به صدرالاسلام بهبهانی.
هجرت برای ادامه تحصیل
سید عبدالله پس از اتمام مقدمات، برای ادامه دروس سطح حوزه در سال 1311ق، به زادگاهش ـ نجف اشرف ـ هجرت کرد و سه سال به درس و بحث مشغول بود.
اساتید او در این دوره عبارتند از:
- سید عباس کربلایی؛
- شیخ یوسف رشتی شفتی؛
- سید اسدالله رشتی؛
- شیخ اسدالله زنجانی.
وی در 1314ق، به بوشهر بازگشت و پس از دو سال اقامت در آنجا در سال 1316ق، به شیراز رفت و از علمای آن دیار کسب فیض کرد. پس از سه سال سکونت در شیراز در 1319ق، برای دومین بار برای اتمام دروس حوزه به حوزه نجف اشرف هجرت کرد.
اساتید درس خارج ایشان در نجف اشرف عبارتند از:
- آخوند شیخ محمدکاظم خراسانی (1255ـ1329ق)؛
- آیتالله سید محمدکاظم طباطبایی یزدی (1247ـ1327ق)؛
- آیتالله شیخ عبدالهادی بغدادی همدانی، معروف به شلیله که وی اجازه روایت به آیتالله بلادی داده است؛
- سید محمد بحرالعلوم (1272ـ1345ق)؛
- شیخ فتح‌الله شریعت اصفهانی (1266ـ1329ق).
سید عبدالله بلادی، پس از سالها تلاش در 1324ق، به درجه رفیع اجتهاد نائل گشت.
وی در نجف با بزرگانی چون آیتالله سید حسین طباطبایی بروجردی، آیتالله سید حسن مدرس و آیتالله سید ابوالقاسم کاشانی، همدرس بود.
آیتالله بلادی که از طرفداران نهضت مشروطیت بود، هنگامی‌که لیاخوف روسی فرمانده قزاق‌ها در 1327ق، مجلس شورای ملی را به توپ بست، رساله‌ای در وجوب جهاد علیه روسها نوشت و کالاهای روسی را تحریم کرد.
با آغاز جنگ جهانی اول و ورود نیروهای انگلستان به ایران، به‌همراه رئیسعلی دلواری (1303ـ1332ق)، پرچم مخالفت با نیروهای انگلستان را برافراشت و علیه انگلیسها، فتوای جهاد صادر کرد.
با سقوط بوشهر در سال 1333ق و اشغال شهر توسط متجاوزان انگلیسی، آیتالله بلادی به‌همراه شیخ علی آل عبدالجبار و با کمک یاران رئیسعلی دلواری به شیراز هجرت کرد. به‌محض ورود به شیراز مورد استقبال کم‌نظیر مردم قرار گرفت. در شیراز هم دست از مبارزه نکشید و به‌همراه شیخ جعفر محلاتی بر ضد روس و انگلستان فتوای جهاد صادر کرد. ایشان پس از هفت سال تدریس، تألیف و خدمت به مردم شیراز در 1339ق، به وطنش، بوشهر بازگشت و مورد استقبال بی‌نظیر مردم بوشهر قرار گرفت و در محله بهبهانی‌ها ساکن شد و امامت جماعت مسجد آن محله را به‌عهده گرفت. در بوشهر به تدریس و تألیف ادامه داد. همچنین در کنار ترویج علم و اخلاق در میان مردم، به مداوای مردم نیز می‌پرداخت.
در 1341ق، برای زیارت بیت‌الله الحرام به مکه رفت و اعمال حج را به‌جای آورد و در 1329ش، در جریان نهضت ملی شدن نفت و شروع مجدد فعالیت آزادی‌خواهان، از این جنبش دفاع کرد، ولی به علت کهولت سن و ضعف جسمی تنها به ایراد سخنرانی و تشویق مردم مبنی بر حمایت از نهضت ملی شدن نفت پرداخت و دامنه فعالیتهایش در این زمینه محدود بود.
آیتالله بلادی طبع شعر هم داشته و چندین کتاب و رساله را به‌صورت منظوم نگاشته است. این عالم مبارز از قالب شعر هم در مبارزات و دفاع از فرهنگ اسلام استفاده می‌کرد؛ مثلاً هنگامی‌که شوریده شیرازی شعری سرود و در آن ملکه ویکتوریا، ملکه انگلستان را ستود، آیتالله بلادی شعری با همان وزن و قافیه سرود و جواب او را داد.
آثار
آیتالله سید عبدالله بوشهری، بیش از 80 جلد کتاب و رساله در موضوعات مختلف فقه، اصول، فلسفه، منطق، پزشکی، هیئت، نجوم، تاریخ اسلام و اهلبیت(ع) و... نگاشته است. آثار او را می‌توان به چند بخش تقسیم کرد:
الف)- کتبی که به چاپ رسیده است:
- الأربعين یا الزلال المعين في شرح الأحاديث الأربعين؛
- توضيح المآرب في أحكام اللحی و الشوارب؛
- الردود الستة؛
- نتایج سید محمد عابد (شرح حال اولاد و احفاد سید محمد عابد)؛
- السحاب اللئالي في مطالب العوالي یا کشکول؛
- رحلة الحرمين؛
- الغيث الزابد في ذرية العابد؛
- الغصن الثالث من غصون رسالة غيث الزابد؛
- المأثور في‌الدين في تحذير نساء المسلمين؛
- سدول الجلباب في فوائد الحجاب؛
- مقامع حدید یا زاجر قوم جدید؛
- كشف الأسرار؛
- تشجيع دلیران یا نهضت ایران؛
- منظومه هدهدیه، معروف به سلوة الحزين؛
- البصر الحديد في معرفة الهيئة علی الطراز الجديد؛
- الهيئة الجديدة، ترجمه کتاب «البصر الحديد...»؛
- پنجاه سؤال یا تعليم الأطفال؛
- مشجر النسب؛
- مختصر مفيد در شواهد توحید؛
- مظهر الأنوار في أحوال الأئمة الأطهار؛
- ضياء المستضيئين.
ب)- کتاب‌های خطی ایشان که علامه شیخ آقابزرگ تهرانی در کتاب وزین «الذريعة» از آن‌ها یاد کرده است، عبارتند از:
- كتاب الأبرار (این کتاب، در 3 فصل تدوین شده و نویسنده در آن به شرح حال خود و استادان خویش پرداخته است)؛
- وجوب با برهان تحجب نسوان؛
- النجمية الثلاثة (سه مسئله از مقدمات علوم نجوم)؛
- الفصول الخمسة (فارسی، در باب اخلاق اسلامی)؛
- فوائد موائد (در بیان خواص خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها و آداب خوردنی و نوشیدنی از نظر اسلام)؛
- الأنساب المشجرة؛
- إيقاظ الحبيب في مظالم الصليب؛
- الخطب الأربعة للعيدين؛
- الخوانية في النوافل؛
- الدعوات النوريات؛
- رسالة في إجازة (متن اجازه‌نامه‌ای که برای سید مهدی غریفی نجفی در سال 1343ق، نوشته است)؛
- داستان منظوم، به زبان فارسی حاوی سه هزار بیت شعر؛
- سراج الصراط في فضائل أميرالمؤمنين(ع)؛
- رسالة في الصلاة في العرفات و بيان أحكامها؛
- طرق الواعظ في المواعظ؛
- لائحة جهادية؛
- المسائل الأربعة الكلامية؛
- آیات تکوینی(3 جلد، حاوی پنج هزار بیت شعر و موضوع آن بررسی آیات قرآن درباره آفرینش زمین و خورشید و تطبیق آن با اصول علمی نجوم و ستاره‌شناسی است)؛
- سوانح و لوایح؛
- روح النور في معرفة رب الغفور؛
- المسائل الأربعة؛
- كهف الحصين؛
- مقالات عشر؛
- تذكرة الألباب في علم الأنساب؛
- الشمس الطالعة في شرح الجامعة؛
- راحلة الجنان في أعمال الملوان من الأدعية و الصلوات و غيرها؛
- شرح النهج؛
- محفظ الأنوار في شرح بعض كلمات القصار.
ج)- کتاب‌های خطی ایشان که فاضل ارجمند آقای یاحسینی در کتاب «نگاهی به مبارزات و اندیشه‌های آیتالله بلادی بوشهری» از آن‌ها یاد کرده است:
- نصیحت‌نامه به اولاد و احفاد خود؛
- منظومه طريق العشاق؛
- كشکول الأشعار؛
- ترجمه حدیث جابر؛
- رسالة حب الله؛
- منظومه در مرثیه حضرت علی‌اصغر؛
- ثابت القدم في شكر النعم؛
- مقاله‌ای در مدح پیامبر اکرم(ص)؛
- ملاك القضاء؛
- رساله صید و ذباحه و سبق و رمایه؛
- رساله ترجمه بعضی مسائل قصاص و دیات؛
- اصول ثلاثه (در مسائل عبادی)؛
- رساله و جوبیه، در وجوب حجاب؛
- مقاله‌ای در جواز تعدد زوجات؛
- بروج الفحول في علم الأصول؛
- تذكرة اللبیب (که موضوع آن مسائل پزشکی و بهداشتی است)؛
- الكلام الوجيز في تمرين المستجيز؛
- عناوين المواعظ؛
- علاج عاجل (که موضوع آن تخریب قبور ائمه بقیع(ع) توسط وهابیان و وظایف مسلمین در برابر آن‌ها است).
وفات
آیتالله سید عبدالله بلادی بوشهری، پس از عمری مجاهدت علیه استعمار و تلاش در عرصه فرهنگ تشیع و خدمت به مردم، در سن هشتادوسه سالگی، در سحرگاه روز دوشنبه 23، محرم‌الحرام، 1372ق، برابر با 21/7/1331ش، بر اثر عارضه سکته قلبی در بوشهر به سرای باقی شتافت.
جنازه ایشان پس از تشییع، به‌صورت امانت در بوشهر به خاک سپرده شد و در سال 1374ق، به نجف اشرف منتقل و در وادی‌السلام ـ پایین پای قبر پدرش آیتالله سید ابوالقاسم بلادی ـ مدفون گردید[۱].
پانویس
- ↑ ر.ک: پایگاه حوزه نت