سلسله مباحث امامت و مهدویت
سلسله مباحث امامت و مهدویت تألیف آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی، از جمله آثار فارسی در موضوع مهدویت و مباحث و پرسش‌های مرتبط با ظهور و انتظار فرج است. در انتهای آن نیز ترجمه و برگزیده‌ای از اثر دیگرش «منتخب الأثر في الإمام الثاني عشر» به قلم لطیف راشدی و تحقیق رضا دیلمی ارائه شده است.
| سلسله مباحث امامت و مهدویت | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صافي، لطف‌الله (نويسنده)
راشدی، لطیف (خلاصه کننده) راشدی، لطیف (مترجم) |
| ناشر | دفتر تنظيم و نشر آثار حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | مجلد1: 1391ش,
مجلد2: 1391ش, مجلد3: 1391ش, مجلد4: 1391ش, |
| شابک | 978-600-5105-04-9 |
| موضوع | امامت
محمد بن حسن(عج)، امام دوازدهم، 255ق. مهدويت |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 4 |
| کد کنگره | BP 224/4 /ص2* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
مباحث کتاب در چهار جلد در ضمن مقالات، پرسش‌ها و پاسخها و تعلیقات ارائه شده است.
گزارش محتوا
سلسله مباحث «امامت و مهدویت» قبلاً در طول سالهای متمادی در سه جلد منتشر می‌شده است، در چاپ حاضر با افزوده شدن چند کتاب دیگر بر آن، از جمله ترجمه و تلخیص کتاب ارزشمند «منتخب الأثر في الإمام الثاني عشر» در چهار مجلد در اختیار دوستداران اهلبیت(ع) قرار گرفته است[۱].
ابتدای کتاب به‌اختصار توضیحی است راجع به دو موضوع «ولایت تکوینی و ولایت تشریعی» که در دو بخش تنظیم شده، در بخش اول که به‌منزله مقدمه است، بعضی از مطالب بسیار مهم و اصولی تذکر داده شده که در درک حقیقت این بحث و اطراف و جوانب آن مفید بوده است. بخش دوم نیز توضیحات و تحقیقاتی پیرامون ولایت تکوینی و ولایت تشریعی است[۲].
در ادامه این جلد «تجلی توحید در نظام امامت» مورد بحث قرار گرفته که چون با تجلی توحید در کل رسالات انبیا و رسالت اسلام و تجلی آن در امامت حضرت مهدی(ع) ارتباط دارد، در ضمن چهار گفتار مطرح شده است: تجلی توحید در کل رسالات انبیا، در اسلام، در نظام امامت و در امامت حضرت مهدی(عج). امامت با تمام ابعاد عمیق و ارزنده‌ای که دارد که از جمله خلافت و جانشینی در ارض و زمامداری و مدیریت امور عامه و حکومت کردن بین مردم است، فقط از سوی خدا و به نصب و تعیین اوست و کسی با خدا در آن حق مشارکت ندارد و اصالت توحیدی امامت از اینجا معلوم می‌شود که برحسب عقیده توحید، حکومت و ولایت و مالکیت حقیقیه مطلقه، مختص به خداست. نظام امامت و خلافت و ولایت باید از جانب خدا و انفاذ و اجرای ولایت و حکومت خدا باشد تا حکومت، شرعی و اطاعت از اوامرش واجب باشد و بهاینترتیب است که هرگاه از جانب ولی امر(عج) یا هر یک از مجتهدین جامع‌الشرایط که در عصر غیبت نیابت عامه دارند حکمی صادر گردد و مخالفت آن شود، در حکم استخفاف به حکم خدا و رد بر امام(ع) خواهد بود، با این تفاوت که در فرمان علما و فقها به حکم «لا طاعة لمخلوق فی معصیة الخالق»؛ برای هیچ فردی، در معصیت خدا، اطاعت از فرد دیگر نیست. اگر حکم به معصیت باشد، اطاعت فرمان به معصیت موضوع پیدا نمی‌کند و حدیث مذکور به اطاعت از پیغمبر و امام نظر دارند[۳] و[۴] در جلد دوم کتاب مباحث مرتبط با انتظار و مهدویت مورد بحث قرار گرفته است. ایشان معتقد است انتظار و عقیده به ظهور مهدی(عج) فکر و اندیشه را آینده‌گرا می‌سازد و مسلمان را برای مقاومت، استقامت، پایداری، مبارزه با باطل و جهل و فساد، آماده و مصمم می‌کند[۵].
اصالت مهدویت و ظهور مصلح آخرالزمان، در بین ملل و امم و مسلمین و حتی آنان که به آن معتقد نیستند، مسلم و ثابت بوده است و حتی در بسیاری از عقاید دینی دیگر، امکان آن اگر به ذهن نزدیکتر نباشد، دورتر نیست و لذا از قرن دوم به بعد که بعضی مجادلات و بحثها در بین مسلمانان رواج گرفت و پیرامون بسیاری از مسائل اسلامی سخن گفته و رد و قبول داشتند، این موضوع اصلاً مورد شبهه و ایرادی قرار نگرفت؛ چون بههیچوجه شبهه یا آنچه شبیه شبهه باشد در آن راه ندارد[۶].
نویسنده درباره نقش مهدویت در اسلام می‌نویسد: مهدویت نقش موجود اسلام را در عمل حفظ کرده و از اینکه بر مسلمانان یأس و ناامیدی مسلط شود، جلوگیری می‌کند و ضامن بقای نقش عملی اسلام است. این نهاد اسلامی همیشه نقش اسلام را بیشتر در عمل خواهان بوده و مسلمانان را به پیاده شدن نقش اساسی و کلی اسلام امیدوار ساخته و برخلاف آنان که نقش اسلام را پایان یافته گرفته‌اند، مهدویت آن را همچنان در آغاز کار و در بین راه می‌داند و اسلام را بیش از آنکه دین چهارده قرن پیش باشد، دین حال و دین آینده و قرن‌های بعد و چهارده‌ها قرن بعد هم اگر جهان ادامه یابد، می‌داند... عقیده مهدویت با ابعاد ممتاز و سازنده‌ای که دارد، سنگر روحی و عقیدتی مقاومت مسلمانان بوده و هست[۷].
جلد سوم، مجموعه مقالاتی است پیرامون شخصیت و غیبت و ظهور حضرت ولیعصر(عج) که بر اساس مآخذ و مصادر معتبر شیعه و اهل سنت تحریر شده است. بشارتهای قرآن و حدیث به ظهور حضرت صاحب‌الزمان(عج) از جمله این مقالات است. ایمان به ظهور حضرت مهدی(ع) و جهانگیر شدن دین اسلام، به آیات متعددی از قرآن مجید و متواترترین روایات و قوی‌ترین اجماعات اتکا و استناد دارد که هر مسلمان معتقد به قرآن و رسالت پیغمبر اسلام(ص) باید به این ظهور، ایمان راسخ و ثابت داشته باشد[۸].
اسرار و فلسفه غیبت، طول عمر حضرت ولیعصر(عج)، شرح و چگونگی ولادت حضرت ولیعصر(عج)، باورداشت مهدویت، امداد غیبی و ویژگی جامعه موعود عناوین مقالات این جلد را تشکیل می‌دهد. بارزترین ویژگی‌های جامعه موعود و دولت کریمه، گسترش جهانی قسط و عدل است که در بیش از یکصد خبر به آن تصریح شده است[۹].
گفتمان مهدویت عنوان جلد چهارم است. در این گفتمان به سی پرسش پاسخ داده شده است. نویسنده در ابتدا به پرسش‌هایی پیرامون تشیع پاسخ داده و پس‌ازآن به سؤالاتی در رابطه با امامت پاسخ داده است. بخش عمده مباحث این جلد به ترجمه و تلخیص «منتخب الأثر» آیت‌الله صافی گلپایگانی اختصاص یافته است. منتخب الاثر که دربردارنده روایات و احادیث اهلبیت(ع) به زبان عربی است یکی از کتب مرجع در حوزه مهدویت است. در این رابطه می‌خوانیم: «آنجا که این کتاب گرانقدر، در سه جلد و حجم صفحات آن زیاد است و شاید عموم مردم نتوانند از آن بهره‌مند شوند؛ تصمیم به تلخیص آن گرفته شد که با حذف متن عربی و فقط ترجمه برگزیده احادیث این کتاب شریف در آن کتاب تدوین گردید»[۱۰]. این اثر توسط لطیف راشدی و حجت‌الاسلام رضا دیلمی ترجمه شده است.
فضیلت انتظار فرج امام زمان(عج) از جمله موضوعات کتاب است که در اولین روایت آن می‌خوانیم: امام صادق(ع) فرمود: «کسی که بمیرد، درحالی‌که منتظر ظهور باشد، مثل کسی است که با قائم(ع) در خیمه او، نه، بلکه مثل شمشیر زننده (برای اسلام) در کنار رسول خدا(ص) است»[۱۱].
همچنین می‌خوانیم: هنگامی‌که دعبل، قصیده‌ای را برای امام رضا(ع) خواند و گفت: «عجل الله تعالی فرجه» امام رضا(ع) دستش را بر سرش گذاشت و با ایستادن تواضع کرد و برای امام زمان(ع) و فرجش دعا نمود[۱۲].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب هر جلد در انتهای آن ذکر شده است.
آدرس آیات، روایات و توضیحات نویسنده در پاورقی‌های کتاب آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.