موسوی جزایری، سید طیب

سید طیب جزایری (۱۳۴۴ق-۱۴۳۷ق)، فقیه، متکلّم، محدّث و مفسّر بزرگ شیعه و از شاگردان دوره‌های اوّل درس آیت‌الله خویی بوده و قبل از سی سالگی از اساتید خود اجازه اجتهاد دریافت کرده‌ است. «البراهين الاثنا عشر علی وجود الإمام الثاني عشر»، مشهورترین کتاب اوست.

نام
نام‎های دیگر	سید طیب جزایری جزايري لکنوي، طيب حسيني جزايري، طيب موسوي جزايري، طيب موسوي الجزايري، طيب آقا
نام پدر
متولد	1304ش / 1344ق
محل تولد	لکهنوی هندوستان
رحلت	1394ش / 1437ق / 2015م
اساتید	آیت‌الله خویی سید محمدعلی موسوی جزایری سید ابوالقاسم رشتی
برخی آثار	تفسير القمي كشف الأسرار في شرح الاستبصار
کد مؤلف	AUTHORCODE07924AUTHORCODE

تولّد و نسب

آیت‌الله سید طیّب جزایری، در سال ۱۳۴۴ق، در شهر لکهنوی هندوستان دیده به جهان گشود. پدرش مفتی سید محمّدعلی، از علمای آن دیار و پدر بزرگش مفتی محمّدعباس، مفتی شهیر شیعیان هندوستان بود.

او با شش واسطه از پدران جلیل‌القدر، به علامه شهیر سید نعمت‌الله جزایری می‌رسد و با ۱۹ واسطه از علمای دین به امام همام حضرت موسی بن جعفر(ع) انتساب دارد. نسبتی که وسایط قلیل آن تا امام، در بین سادات موسوی معاصر کم‌نظیر و یا حتّی بی‌نظیر است.

از کودکی تا جوانی در هند

از همان اوایل کودکی، نزد پدر بزرگوار خود قرآن را فراگرفت و موعظه بر منبر و روضه بر مصایب اهل‌بیت(ع) را آغاز کرد. او تا ۱۲ سالگی مقدّمات را نزد پدر بزرگوار خود گذراند. پایان سنّ ۱۲ سالگی برای وی، آغاز زندگی سخت در شرایط یتیمی از پدر و مادر بود. او بعد از اینکه در ۱۱ سالگی مادر خود را از دست داد، در ۱۲ سالگی از فیض پدر نیز محروم شد. او از ۱۲ سالگی به مدّت ۴ سال، تحصیلات علوم حوزوی را تا پایان سطح، نزد عموی بزرگوار خود گذراند. او حتّی در این مدّت از علوم روز نیز غافل نبود و هم‌زمان زبان انگلیسی و علوم ریاضی را فراگرفت.

سفر به عراق

او در حدود سن ۱۷ سالگی پا به کشور عراق گذاشت و ۱۱ سال در آن دیار مقیم شد و در حوزه‌های علمیّه کربلا و نجف دروس حوزوی را تا درجه اجتهاد ادامه داد. ثمره مهم این دوره از زندگانی بابرکت او قدرت اجتهاد بود که آن را با تألیف رساله‌ای اجتهادی به اثبات رساند.

اساتید

وی از شاگردان دوره‌های اوّل درس آیت‌الله خویی بوده و قبل از سی سالگی از اساتید خود اجازه اجتهاد دریافت کرد.

سید طیب جزایری در طول تحصیلات حوزوی خود از محضر اساتیدی همچون: میرزا مهدی شیرازی، سید محمدعلی موسوی جزایری، مفتی سید احمدعلی موسوی جزایری، سید محمدجعفر مروج جزایری، سید ابوالقاسم رشتی، میرزا مهدی شیرازی، سید طیب جزایری، میرزا عبدالهادی شیرازی، سید حسین حمامی، سید محسن حکیم، سید ابوالقاسم خویی، سید محمود شهرودی، سید محمدجواد تبریزی و میرزا محمدحسن یزدی کسب فیض نمود^[۱]‏.

سفر به پاکستان

او بعد از کسب درجه اجتهاد دوران ثمر بخشی را با سفر به پاکستان آغاز کرد. او با تأسیس مدرسه‌ای به نام «مدرسه الواعظین»، دو سال در کراچی ساکن شد. بعد از کراچی، نوبت به لاهور رسید که میزبان سیّد طیّب باشد، او با سفر به لاهور، ۵ سال در آن منطقه امامت جمعه را به‌عهده داشت و هم‌زمان مشغول به تدریس علوم دینی شد.

بازگشت به عراق و اقامت در جوار امیر مؤمنان

با بالا گرفتن جنگ هند و پاکستان، او و خانواده‌اش بار دیگر عراق و نجف اشرف را مقصد خود قرار دادند؛ سفری که زمینه‌ساز گسترش فعالیت‌های او شد؛ تدریس دروس خارج فقه و اصول و درس تفسیر و تربیت شاگردان بارز در این زمینه و تألیف آثار گران‌سنگی در دفاع از مکتب اهل‌بیت(ع) چندین سال او را در نجف نگاه داشت، تا زمان اقدامات طغیان‌گرانه صدّام علیه شیعیان ساکن در عراق فرارسید؛ او نیز از جمله علما و شیعیانی بود که خطر صدّام برای ایشان سبب هجرتی مقدّر گشته شد.

هجرت به ایران، وطن اجدادی

هرچند ایشان، در لکهنو هند متولّد شده بود، امّا بعد از دو واسطه از پدران نسل او به شوشتر ایران بازمی‌گشت؛ ازاین‌رو می‌توان ایران را وطن اجدادی و اصلی او بشمار آورد. او بعد از آغاز فشارهای رژیم صدّام، به مقصد قم در ایران کوچ کرد؛ زمانی که مقارن با سال‌های حکومت پهلوی دوم در ایران بود. هجرت او به قم، پایان سیر پرتلاطم هجرت‌های او و آغاز دامنه وسیعی از فعالیتهای علمی و تبلیغی و اجتماعی او شد؛ فعالیت‌هایی که غالباً محدود به یک شهر و کشور نیز نبود. آثار فراوان علمی که در زبان‌های مختلف فارسی و عربی و اردو به رشته تحریر درآورد و کرسی‌های تدریس او که در ایران نیز سبب تربیت شاگردانی مبرّز شد و سفرهای تبلیغی فراوان به اقصی نقاط دنیا، از جمله کشورهای عربی، اروپایی و آمریکای شمالی، تأسیس مؤسسه علمی و خیریه‌های اجتماعی و امامت جماعت مسجد مقدّس جمکران در سال‌های طولانی که سبب افتخارات فراوان این بزرگوار بود.

آیت‌الله سیّد طیّب جزایری، در این مدّت که از آغاز میان‌سالی تا پایان عمر شریفش به طول انجامید نیز مانند نخل پرباری بود که از هر طرف ثمرات فراوان داشت.

وفات

ایشان در سحرگاه ۱۵ ربیع‌الاول ۱۴۳۷ق، چشم از جهان خاکی فروبست^[۲]‏.

آثار

از وی حدود صد اثر به‌جای مانده است. در ذیل به برخی از مشهورترین آثار و فعالیت‌های علمی او اشاره می‌شود:

اللمعة الساطعة في تحقيق صلاة الجمعة الجامعة (این کتاب به‌عنوان رساله اجتهاد جزایری در سال ۱۳۷۴ق، در شهر نجف به چاپ رسید)؛
ابوتراب، از منظر عایشه و اصحاب؛
البراهين الاثنا عشر علی وجود الإمام الثاني عشر (این کتاب مشهورترین اثر سید طیب جزایری بشمار می‌رود و در چهار زبان عربی، فارسی، اردو و انگلیسی به چاپ رسیده است)؛
تهذیب، تحقیق و تعلیق تفسیر علی بن ابراهیم قمی؛
تحقیق و تصحیح «كشف الأسرار في شرح الاستبصار»، اثر برجسته سید نعمت‌الله جزایری؛
تحقیق و تصحیح «رياض الأبرار في مناقب الأئمة الأطهار(ع)»، اثر سید نعمت‌الله جزایری؛
تحقیق و تصحیح «زهر الربيع»، جلد دوم، تألیف آیت‌الله سید نعمت‌الله جزایری؛
تحقیق و تصحیح «أرجح المطالب في مناقب علي بن أبي‌طالب(ع)»، تألیف عالم اهل سنت عبید الله امر تسری؛

و...^[۳]‏.