اکفانی، هبةالله بن احمد
هبةالله بن احمد اکفانی (444- 524ق) مورخ و از علمای اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری، صاحب کتاب «الوفیات».
| نام | اکفانی، هبةالله بن احمد |
|---|---|
| نام‌های دیگر | |
| نام پدر | احمد بن محمد بن هبةالله بن علی بن فارس انصاری دمشقی |
| متولد | 444ق |
| محل تولد | |
| رحلت | 524ق |
| اساتید | |
| برخی آثار | الوفیات؛ تتمه تاریخ داریا و تسمیة من حدث من أهلها |
| کد مؤلف | AUTHORCODE09893AUTHORCODE |
تولد
ابومحمد هبةالله بن احمد بن محمد بن هبةالله بن علی بن فارس انصاری دمشقی، معروف به ابن اکفانی در سال 444ق دیده به جهان گشود [۱].
شیوخ
تعداد اساتید و شیوخ وی، بسیار زیاد می‌باشد، زیرا او از 9 سالگی، استماع حدیث نموده است. بارزترین شیوخ وی، عبارتند از:
- ابوالحسن احمد بن عبوالواحد بن محمد بن احمد بن عثمان بی ابی‌الحدید سلمی(متوفی 469ق)؛
- ابوبکر احمد بن علی بن ثابت بن احمد خطیب بغدادی(متوفی 463ق)؛
- ابوالقاسم حسین بن محمد بن ابراهیم بن حسین دمشقی حنایی(متوفی 459ق)؛
- ابونصر حسین بن محمد بن احمد بن طلاب خطیب(متوفی 470ق)؛
- ابوالمنجا حیدره بن ابی‌تراب علی بن حسین انطاکی(متوفی 469ق)؛
- ابوالقاسم خضر بن منصور بن علی ضریر مقریء معروف به حبال(متوفی 459ق)؛
- ابوالحسین طاهر بن احمد قاضی محمودی شافعی(متوفی 463ق)؛
- ابوالحسن عبدالدائم بن حسن بن عبیدالله هلال قطان(متوفی 460ق)؛
- ابومحمد عبدالعزیز بن احمد بن محمد بن علی کتانی(متوفی 466ق)؛
- ابوالقاسم علی بن ابراهیم بن عباس بن حسن علوی حسینی دمشقی(متوفی 487ق)؛
- ابوالقاسم علی بن محمد بن علی بن احمد بن ابی‌العلاء مصیصی دمشقی(متوفی 487ق)؛
- ابوالفتیان عمر بن عبدالکریم بن سعدویه دهستانی رواسی(متوفی 503ق)؛
- ابوالحسین محمد بن مکی بن عثمان ازدی مصری(متوفی 461ق)؛
- ابوزکریا یحیی بن ابی‌حسان تنیسی شامی(متوفی 461ق)[۲].
توثیق و ثنای علما درباره وی
علمای زیادی وی را توثیق نموده و به نیکی از او یاد نموده‌اند که از جمله آنها عبارتند از:
- شاگردش ابن عساکر؛
- ذهبی در «سیر أعلام النبلاء» و «تذکرة الحفاظ»؛
- ابن خلدون در «العبر»[۳].
شاگردان
بدون شک ابن اکفانی، شاگردان فراوانی داشته است اما متأسفانه در کتب تراجم علما، همه آنها در یکجا ذکر نشده‌اند. مهمترین شاگردان وی، عبارتند از:
- ابوالفضل اسماعیل بن علی بن ابراهیم بن ابی‌قاسم جنزوی اصم دمشقی(متوفی 588ق)؛
- ابوطاهر برکات بن ابراهیم بن طاهر بن برکات خشوعی انماطی رفاء(متوفی 598ق)؛
- ابومحمد عبدالرزاق بن نصر بن مسلم دمشقی نجار(متوفی 581ق)؛
- ابوالقاسم علی بن حسن بن هبةالله بن عبدالله بن عساکر(متوفی 571ق)؛
- ابوالفرج غیث بن علی بن عبدالسلام ارمنازی صوری(متوفی 509ق)؛
- ابوطالب مبارک بن علی بن محمد بن خضیر بغدادی صیفی بزازت(متوفی 562ق)؛
- ابوعبدالله محمد بن حمزه بن محمد بن احمد بن سلامه بن ابی‌جمیل قرشی شروطی دمشقی، معروف به ابن ابی‌صقرت(متوفی 580ق)؛
- ابوبکر محمد بن عبدالله بن محمد بن عربی اشبیلی(متوفی 543ق)؛
- صائن‌الدین ابوالحسین هبةالله بن حسین بن هبةالله بن عبدالله دمشقی شافعی ابن عساکر اخوالحافظ ابن عساکر(متوفی 563ق)؛
- ابوطاهر احمد بن محمد بن احمد اصفهانی جروانی سلفی(متوفی576ق)؛
- ابوالحجاج یوسف بن معالی اطرابلسی دمشقی کتابی(متوفی 592ق)[۴].
وفات
وی در ششم محرم سال 524ق، دار فانی را وداع گفت[۵].
آثار
تألیفاتی از وی که در مصادر ترجمه به آنها اشاره شده است، عبارتند از:
- الوفیات؛
- تتمه تاریخ داریا و تسمیة من حدث من أهلها؛
- العرضات[۶].
پانویس
منابع مقاله
عبدالله بن احمد بن سلیمان، «ذیل ذیل تاریخ موالد العلماء و وفیاتهم»، تألیف هبةالله بن احمد اکفانی، ریاض، دارالعاصمة، چاپ اول، 1409ق/1989م.