کراجکی، محمد بن علی

ابوالفتح، محمد بن على كراجكى طرابلسى (متوفای 449ق)، فقيه، اصولى، رياضيدان، ستاره شناس، اديب و آگاه به علوم حديث، فلسفه، كلام، نحو، اخلاق، تاريخ، رجال، تفسير و پزشکى و از درخشان‌ترين چهره‌هاى علمى نيمه اول قرن پنجم هجرى و معاصر با شيخ طوسى است. وی از اندیشمندان متأخر مکتب بغداد به شمار می‌رود.

کراجکی، محمد بن علی

نام	کراجکی، محمد بن علی
نام‌های دیگر	ک‍راج‍ک‍ی‌، اب‍وال‍ف‍ت‍ح‌ م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ ع‍ل‍ی‌ ک‍راچ‍ک‍ی‌، اب‍ی‌ال‍ف‍ت‍ح‌ م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ ع‍ل‍ی‌
نام پدر	علی
متولد	قرن چهارم هجرى
محل تولد	کراجک، نزدیک واسط
رحلت	449 ق صور لبنان
اساتید	شيخ مفيد؛ سيد مرتضى؛ شيخ طوسى
برخی آثار	القول المبین عن وجوب مسح الرجلین معدن الجواهر و ریاضة الخواطر
کد مؤلف	AUTHORCODE00172AUTHORCODE

ولادت

در قرن چهارم هجرى، قرن شكوفايى علم و دانش در سرزمين‌هاى اسلامى، به دنيا آمد.

سخنان علما

شيخ حر عاملى دربارۀ ايشان مى‌فرمايد: «شيخ ابوالفتح كراجكى دانشمندى فاضل و متكلمى فقيه و محدثى مورد اطمينان و جليل القدر است».

سيد محسن امين در كتاب ارزشمند اعيان الشيعه دربارۀ ايشان مى‌فرمايد: «ابوالفتح، محمد بن على بن عثمان كراجكى از برجسته‌ترين علما و فقها و متكلمين شيعه و رئيس مذهب، و صاحب تصنيفاتى ارزنده است.

او آگاه به علم نحو، لغت، ستاره شناسى، پزشکى و شخصيتى متكلم، فقيه و محدث است و از شيخ مفيد، سيد مرتضى، شيخ طوسى و بسيارى از شاگردان آنان و برخى از شخصيت‌هاى اهل تسنن اجازۀ روايت دارد».

شهيد اول از وى تعبير به علامه مى‌كند و برخى ديگر از علما وى را از بزرگان علما و فقها و متكلمين به شمار آورده‌اند و بسيارى از اجازات روايى را به وى رسانده‌اند.

سفرهاى علمى

شيخ ابوالفتح كراجكى با سفرهاى متعدد خود به بررسى مذاهب گوناگون پرداخت.

او با مباحثات و تأليفات گسترده خود به بررسى مذاهب اسماعيليه، فرق اهل تسنن، يهوديت و مسيحيت پرداخت و برترى شيعه و مذهب اهل‌بيت عصمت و طهارت را بر همگان آشكار ساخت.

او به هر شهر و ديارى كه مى‌رسيد قلم و دوات را به دست گرفته و كتابى تأليف مى‌كرد.

كراجكى به فلسطين، لبنان، سوريه، مصر، بغداد و بيشتر شهرهاى بزرگ دوران خود سفر كرد و با ديدار علما و دانشمندان بزرگ به علم و دانش خود افزوده و يا به نشر علوم آل محمد صلى‌اللّه‌عليه‌وآله‌و‌سلم مى‌پرداخت.

سفر به طرابلس

ابوالفتح كراجكى مدتى در طرابلس رحل اقامت افكند و به همين جهت به طرابلسى مشهور شد.

وى در آنجا تأليفات متعددى به رشتۀ تحرير درآورد و با استفاده از حمايت حكومت بنى عمار كه شيعه بودند، با آرامش خاطر به نشر احكام و عقايد شيعه پرداخت و بسيارى از مردم لبنان را به تشيع علوى رهنمون ساخت.

عصر زندگانى

شيخ ابوالفتح كراجكى در دوران تقسيم كشورهاى اسلامى و ظهور حكومت‌هاى جديدى همچون خاندان آل بويه، سامانيان، ديلميان، بنى حمدان و فاطميين مى‌زيسته است.

در آن دوران بحث‌هاى عقيدتى به اوج خود رسيده بود و اين آزادى در بيان عقايد ميدان مناسبى را براى شيعه به وجود آورده بود تا با مطرح كردن عقايد خود از حالت انزوا بيرون آمده و خود را بهتر به ديگران بشناساند.

كراجكى با استفاده از اين دوران خدمات شايانى را در بيان علوم اهل‌بيت رسول خدا صلى‌اللّه‌عليه‌وآله به انجام رساند.

اساتيد

ابوالفتح كراجكى در محضر علماى بزرگى به شاگردى پرداخت و از آنان بهره برد. از جمله اين بزرگان مى‌توان به:

شيخ مفيد، ابوعبدالله محمد بن محمد بن نعمان حارثى
سيد مرتضى، على بن ابواحمد
ابويعلى، حمزة بن عبدالعزيز معروف به سلار
شيخ طوسى، ابوجعفر محمد بن حسن
ابوالحسن، محمد بن احمد بن شاذان قمى، اشاره نمود.

شاگردان

شخصيت‌هاى فراوانى نيز در محضر درس كراجكى به كسب علم و دانش پرداخته‌اند مانند:

شيخ عبدالرحمن بن احمد بن حسين خزاعى معروف به مفيد نيشابورى
ابومحمد ريحان بن عبدالله حبشى
سيد ابوالفضل، ظفر بن داعى بن مهدى علوى
عبدالعزيز بن ابى كامل قاضى عزالدين طرابلسى
فقيه، ابوعبدالله حسين بن هبةالله طرابلسى

وفات

سرانجام ابوالفتح كراجكى پس از عمرى خدمت به علوم اهل‌بيت عليهم‌السلام در شهر صور و در كشور لبنان، در ماه ربيع الثانى سال 449 هجرى ديده از اين دنيا فرو بست.