فقه الطب و التضخم النقدي
فقه الطب و التضخم النقدى، مجموعه‌اى است كه برخى از مسائل فقهى در حوزه پزشکى (مانند بارورى مصنوعى) و اقتصادى (مانند تورم مالى) و غيره را بررسى مى‌كند. اين كتاب، به زبان عربى، به قلم سيد محمدحسن رضوى و با استفاده از درس‌هاى آيت‌الله شيخ محمد سند كه در روزهاى پنجشنبه و جمعه سنه 1418 تا 1419ق القا مى‌گرديده، نگاشته شده است.
| فقه الطب و التضخم النقدي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سند، محمد (نویسنده) رضوی، محمدحسن (محقق) |
| ناشر | مؤسسة ام القری للتحقيق و النشر |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1423 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اسلام و پزشکی فقه جعفری - قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 198/5 /ر6ف7* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
در آغاز كتاب، مقدمه مؤلف و سپس مقدمه محقق (محمدحسن رضوى) واقع شده، آن‌گاه مباحث اصلى در ذيل 9 عنوان كلى زير ارائه گرديده است:
- احكام تشريح (كالبدشكافى)؛
- احكام ترقيع (پيوند)؛
- تلقيح صناعى (باردار نمودن با ابزار مصنوعى)؛
- استنساخ (شبيه‌سازى)؛
- احكام تحديد نسل (جلوگيرى از باردار شدن)؛
- احكام عمران در مدن؛
- مسائل صلات و صيام؛
- اوراق يانصيب (بليطهاى بخت‌آزمايى)؛
- تضخم نقود (تورم).
گزارش محتوا
- احكام تشريح (كالبدشكافى): در ذيل اين عنوان سه مسئله زير همراه با دلايل آنها مورد بررسى و نقد قرار گرفته است:
- لف) حرمت كالبدشكافى ميت مسلمان به دلايل زير:
- لزوم هتك حرمت؛
- ادله وجوب كفن و دفن و تغسيل و... كه ظهور در نوعى تكريم و احترام نسبت به بدن ميت و صيانت و مراعات آن دارند؛
- حرمت مثله و تمثيل؛
- روايات دال بر وجوب احترام ميت؛
- روايات دال بر واجب شدن ديه در صورت بريدن سر ميت يا چيزى از اندام او.
- ب) جواز كالبدشكافى ميت كافر (كافر با همه اقسامش).
- ج) جواز كالبدشكافى ميت مسلمان در صورت توقف داشتن حفظ حيات يك مسلمان بر آن و عدم امكان تشريح بدن نامسلمان و مشکوک الاسلام و نبودن راهى ديگر براى حفظ آن مسلمان.
- پس از طرح سه مسئله مزبور، پنج فرع زير بررسى شده است:
- ثبوت يا عدم ثبوت ديه در مواردى كه بنا بر جواز تشريح نهاده مى‌شود؛
- جواز يا عدم جواز تشريح ميت در صورت وصيت كردن وى به اين كار؛
- فروختن انسان زنده برخى از اعضاى بدن خويش را يا فروختن اولياى ميت، بدن وى را براى تشريح؛
- جواز كالبدشكافى براى كشف جرم؛
- حكم تشريح جسد ميت براى آموزش در زمينه مسائل قضايى و تشخيص جنايت.
- لف) حرمت كالبدشكافى ميت مسلمان به دلايل زير:
- احكام ترقيع (پيوند): در ذيل اين عنوان، به‌صورت مفصل و مستدل مسائلى از قبيل «عدم جواز بريدن هيچ عضوى از اعضاى ميت مسلمان»، «جواز يا عدم جواز بريدن عضوى از اعضاى انسان زنده براى پيوند در صورت رضايت وى به اين كار»، «جواز اهداى خون به بيماران نيازمند و جواز بريدن عضوى از بدن ميت نامسلمان يا مشکوک الاسلام براى پيوند به بدن مسلمان» به بحث و بررسى گذاشته شده است.
- تلقيح صناعى (باردار نمودن از راه‌هايى غير از آميزش): در ذيل اين عنوان، مسائلى از قبيل «عدم جواز تلقيح زن با نطفه مرد بيگانه»، «جواز گرفتن نطفه مرد و گذاردن آن در رحمى مصنوعى و پرورش آن» و «جواز تلقيح زن با نطفه شوهرش» مفصلا بررسى شده است.
- استنساخ (شبيه‌سازى): در ذيل اين عنوان، مسائلى از قبيل «صور استنساخ» (مثل آميختن ژنى از سلول‌هاى يك مؤنث با تخمكى از مؤنث ديگر و گذاردن آن در رحم مؤنثى غير از آن دو يا...)، «ادله جواز استنساخ» و «ادله حرمت آن» به بحث نهاده شده است.
- احكام تحديد نسل (جلوگيرى از حاملگى): در ذيل اين عنوان، از مسائلى همچون «جواز استعمال داروهاى ضد حاملگى»، «جواز استعمال ابزار جلوگيرى از حاملگى»، «جواز يا عدم جواز عمل جراحى براى جلوگيرى از حاملگى، مثل خارج ساختن رحم»، «حرمت سقط جنين»، «جواز استعمال داروهايى كه عادت ماهانه را به تأخير مى‌اندازد» و... سخن به ميان آمده است.
- احكام عمران در مدن: در ذيل اين عنوان، از ضرورت‌هايى كه زندگى شهرنشينى ايجاب مى‌كند، همچون «عبور و مرور از خيابان‌هايى كه در ملك اشخاص بدون رضايت آنها ايجاد شده است»، «مساجدى كه در خيابان افتاده» و... بحث شده است.
- مسائل صلات و صيام: در ذيل اين عنوان، پاره از مسائل نماز و روزه، مانند «سفر هوايى روزه‌دار پس از غروب و افطار در شهر خويش و رسيدن به جايى كه هنوز غروب نشده است»، «گذشتن وقت نماز در شهرى كه شخص در آن زندگى مى‌كند، درحالى‌كه او نماز نخوانده و سفر هوايى به جايى كه وقت هنوز نگذشته است» و... بررسى گرديده است.
- اوراق يانصيب (بليطهاى بخت‌آزمايى): اين بليطها، بليطهايى است كه فلان شركت آنها را با مبلغى معين مى‌فروشد و متعهد مى‌شود كه بين مشتريان قرعه‌كشى نمايد و به هركس قرعه به نام او افتاد، مبلغى را به‌عنوان جايزه بپردازد. در ذيل عنوان مزبور، موضع شريعت و مواجهه فقهى با عمل يادشده مفصلا مطرح شده است.
- تضخم نقود: مسئله جديد فقهى تورّم، در ذيل اين عنوان به بحث گذاشته شده است.
انگيزه طرح بحث تورّم در فقه در خصوص دو موضوع مطالبات مالى و مهريه زنان به وجود آمده است. در مورد مهريه، پرسش اين است كه به‌طور مثال اگر مردى قيمت مهريه را وجه نقدى معادل قيمت يك باب منزل مسكونى قرار دهد، آن وجه نقد بعد از گذشت سى سال، تنها معادل يك‌دهم قيمت منزل مى‌شود. آيا مرد، ضامن اختلاف قيمت هست يا خير؟ در مورد مطالبات هم سخن به همين منوال است، چون بعد از گذشت زمان متمادى، اختلاف قدرت خريد پول به حدى مى‌شود كه باعث اجحاف به طلبكار است. در اين گونه مسائل، چهار نظريه مهم وجود دارد:
الف) عدم ضمان به‌صورت مطلق، مگر در فرضى كه مال مورد نظر كاملا ارزش مالى خود را از دست داده باشد؛
ب) ثبوت ضمان فقط در تفاوت فاحش؛
ج) ضمان در صورتى كه قدرت خريد پول كاهش پيدا كرده باشد، نه در فرض پايين آمدن ارزش مال به جهت عرضه زياد؛
د) تفصيل بين جايى كه معامله بر نقد به‌عنوان موضوعيت انجام گرفته باشد و بين جايى كه وجه نقد موضوعيتى ندارد كه در فرض اول، ضمان منتفى و در فرض دوم ثابت است.
نویسنده، سپس هريك از اين نظريات را در بوته نقد قرار مى‌دهد.
وضعيت كتاب
فهرست اسماء روات و فهرست موضوعات، در آخر كتاب ذكر شده است. پاورقى‌ها غالباً به ذكر آدرس آيات و منابع روايات و اقوال اختصاص يافته است.