أجوبة الاستفتاءات في الصوم
أجوبة الإستفتاءات في الصوم، اثر آیت‌الله سید علی خامنه‌ای (متولد 1318ش)، مجموعه‌ای است از احکام شرعی پیرامون روزه و مسائل مرتبط با آن در قالب پرسش و پاسخ.
| أجوبة الإستفتاءات فی الصوم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | خامنه‌ای، سید علی (نويسنده) |
| ناشر | دارالاسلامية |
| مکان نشر | لبنان- بیروت |
| سال نشر | 1420ق |
| موضوع | فقه جعفری - قرن 14- پرسشها و پاسخها، فقه جعفری - رساله عملیه - پرسشها و پاسخها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | |
ساختار
کتاب با مقدمه کوتاهی از ناشر آغاز و مطالب در هشت باب تنظیم شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، ضمن اشاره به روایاتی پیرامون روزه، به بیان این امر پرداخته شده است که منبع اثر حاضر، بخش صوم کتاب «أجوبه الإستفتاءات» معظم‌له، به همراه جواب استفتائاتی که به‌صورت خطی و دستی، از محضر ایشان دریافت گردیده، است[۱].
به‌منظور آشنایی با مطالب و محتوای کتاب، به ترتیب، به عناوین ابواب اشاره شده و در هر مورد، به مواردی از استفتائات و پاسخ آن، اشاره گردیده است:
در باب اول، از مسائل مربوط به احکام رؤیت هلال، استفتاء گردیده است. به‌عنوان‌مثال:
سوال: همان‌طور که مى‌دانید، وضعیت هلال در آخر یا اول ماه به یکى از حالت‌هاى زیر است:
1-غروب هلال قبل از غروب خورشید باشد.
2-غروب هلال مقارن با غروب خورشید باشد.
3-غروب هلال بعد از غروب خورشید باشد. امیدواریم بیان فرمایید که کدام‌یک از حالات سه‌گانه فوق را مى‌توان به‌وسیله برنامه‌هاى محاسبه‌کننده الکترونیکى دقیق براى دورترین نقاط عالم محاسبه کرد؟ آیا استفاده از این محاسبات براى تعیین اول ماه قبل از حلول آن امکان دارد یا اینکه حتماً باید ماه با چشم رؤیت شود؟
جواب: معیارِ اول ماه، هلالى است که بعد از غروب خورشید غروب کند و رؤیت آن، قبل از غروب ممکن باشد و محاسبات علمى اگر موجب یقین براى مکلف نشود، اعتبار ندارد[۲].
در باب دوم، از موضوع یوم‌الشک سوال پرسیده شده است. به‌عنوان‌مثال:
سؤال: اگر مکلف یوم‌الشک را به نیت آخرین روز شعبان، یا قضا و یا نذر روزه بگیرد و بعداً معلوم شود که آن روز، روز اول ماه رمضان بوده، حکم چیست؟
جواب: روزه این روز، مجزی از روزه ماه رمضان بوده و چیزی بر عهده او نیست[۳].
در باب سوم، از شرایط وجوب روزه و صحت آن سوال پرسیده شده است. به‌عنوان‌مثال:
سؤال: دختری به سن 9 سالگی رسیده و روزه بر او واجب شده است، اما به خاطر مشقت، روزه خود را افطار نموده، آیا قضای روزه بر او واجب است؟
جواب: قضای روزهایی از رمضان که افطار کرده بر او واجب است[۴].
باب چهارم، به سؤال از احکام نیت اختصاص یافته است. به‌عنوان‌مثال:
سؤال: اگر از روی جهل یا فراموشی، در ماه رمضان نیت غیر ماه رمضان کرده و روزه بگیرد، حکم روزه چیست؟
جواب: در فرض سؤال روزه صحیح است و مجزی از روزه ماه رمضان[۵].
در باب پنجم، احکام مفطرات مورد سوال واقع شده است، از جمله آنکه:
سؤال: اگر مکلف علم داشته باشد به اینکه استمناء روزه را باطل مى‌کند، ولى عمداً آن را انجام دهد، آیا کفاره جمع بر او واجب مى‌شود؟
جواب: اگر عمداً استمناء کند و منى هم از او خارج شود، کفاره جمع بر او واجب نمى‌شود لکن احتیاط مستحب آن است که کفاره جمع بپردازد[۶].
در باب ششم، از اموری که امساک از آنها بر روزه‌دار واجب می‌باشد، سؤال پرسیده شده است. به‌عنوان‌مثال:
سؤال: آیا خروج خون از دهان روزه‌دار، باعث باطل شدن روزه می‌شود؟
جواب: روزه باطل نمی‌شود اما واجب است از وصول خون به حلق احتراز کند[۷].
در باب هفتم، احکام قضای روزه و کفاره، مورد استفتاء واقع شده است. به‌عنوان نمونه:
سؤال: هجده روز روزه به علت مسافرت در ماه رمضان براى انجام مأموریت دینى بر عهده‌ام مى‌باشد، وظیفه من چیست؟ آیا قضاى آنها بر من واجب است؟
جواب: قضاى روزه‌هاى ماه رمضان که براثر مسافرت از شما فوت شده، واجب است[۸].
در باب هشتم، از مسائل متفرقه روزه سؤال پرسیده شده است، به‌عنوان‌مثال:
سؤال: اگر زنى در حال روزه نذرى معین حیض شود، چه حکمى دارد؟
جواب: روزه با عارض شدن حیض باطل مى‌شود و قضاى آن بعد از طهارت واجب است[۹].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.