تحديد الفجر الصادق
تحديد الفجر الصادق، تقرير لبحث سماحة آيةالله المحقق الشيخ محمد السند، به قلم جمعی از فضلا، تقریر مباحث درس شیخ محمد سند است که در قالب یک کتاب یک جلدی به زبان عربی ارائه شده است. موضوع این اثر، فقه و اصول جعفری است و به‌صورت خاص مبحث فجر صادق در صبح را موضوع بحث قرار داده است.
| تحديد الفجر الصادق | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سند، محمد (نويسنده) |
| ناشر | مؤسسة الصادق(ع) |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | 1393ش/2014م |
| شابک | 978-964-5604-14-9 |
| موضوع | فقه جعفری - قرن 14، خورشید - طلوع و غروب، ماه - رويت (فقه) |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 188/13 /س9ت3* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب، فاقد باب‌بندی و فصل‌بندی خاص است و مطالب در ذیل عناوین متعدد و متنوع و یک خاتمه عرضه است.
گزارش محتوا
کتاب، مقدمه‌ای ندارد، ولی چنان‌که در شناسنامه آن ذکر شده، این اثر تقریرات درس آیت‌الله شیخ محمد سند به قلم گروه نخبه‌ای از فضلا بوده است. درس شیخ سند درباره تحدید فجر صادق بوده و محتوای مطالب در کتاب به‌ترتیب ذیل ارائه شده است: ابتدا برخی مصطلحات موضوعی در این بحث توضیح یافته است؛ این مصطلحات همان فجر کاذب یا ضوء برجی یا بروجی، فجر فلکی، فجر بحری یا ملاحی و فجر مدنی است[۱]. سپس برخی پدیده‌های جهان هستی، پدیده شفق سفید و شفق سرخ در هنگام طلوع و غروب و... شرح داده شده است[۲]. پس از این مطالب، نویسنده به سراغ بیان حد روز و شب رفته و سپس اسباب دشواری تمییز و تحدید اول فجر را مشخص کرده است. او پس از آن، انواع تقویم‌های مختلف در تحدید فجر، مانند روش ام‌القری که وقت فجر را هنگام قرار گرفتن مرکز خورشید در 19 درجه تحت افق قرار می‌دهند و عشاء را به یک‌سوم شب به مدت 90 دقیقه بعد از غروب، مگر در ماه رمضان که آن را 120 دقیقه بعد از غروب قرار می‌دهند... یا شیوه مؤسسه مصری یا روش دانشگاه علوم اسلامی کراچی پاکستان و... را بیان کرده است[۳]. وی سپس نتایج این بحث را مشخص می‌نماید و درباره رصدهای متأخر، به شکل جداگانه بحث می‌‌کند[۴].
پس از بیان این مباحث، نویسنده به سراغ بحث روایی در تحدید فجر صادق رفته و سپس به سراغ بیان تحدید کبروی فجر می‌رود و پس از بیان تحدید کبروی آن، مباحث فجر صادق را به‌صورت صغروی در روایات بیان می‌دارد. خاتمه کتاب در بیان تحدید فجر در شهرهایی است که عرض‌های نامعتدل دارند (هر شهری که عرض آن زیر 45 یا 48 درجه باشد، شهر معتدل و هرکدام که عرضش افزون بر درجه مزبور باشد، نامعتدل است)[۵].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب در انتهای اثر ذکر شده است. در برخی موارد برای توضیح بیشتر مطلب از رسم شکل استفاده شده است (مثلا در صفحه 11 کتاب).
پاورقی‌های کتاب، علاوه بر ذکر ارجاعات، حاوی مطالب مفیدی در شرح برخی از عبارات متن است.
پانویس
منابع مقاله
متن کتاب.