یونینی، موسی بن محمد
موسی بن محمد یونینی (640-726ق)، محدث، مورخ و فقیه حنبلی.
تولد
قطب‌الدین ابوالفتح موسی بن محمد بن احمد بعلبکی یونینی، در هشت صفر 640ق، در دمشق متولد شد.
خاندان
خانواده او لبنانی و اصالتاً از یونین بعلبک بودند و نسبشان به امام صادق(ع) می‌رسد. پدرش به شیخ فقیه (متوفی 658ق) معروف بود و از اعیان علمای شام بشمار می‌رفت[۱].
تحصیل
ایشان بخشی از علوم خود را در حلقات و گروهای علمی که در مساجد و مدارس دمشق برپا می‌شد، به دست آورد. او در این حلقات از شرف‌الدین اربلی (656ق)، شرف‌الدین انصاری (متوفی 662ق)، ابن عبدالدائم (متوفی 668ق) حدیث شنید[۲].
مسافرت‌ها
یونینی در سال 659ق، به سمت مصر و قاهره روانه شد و در درس عز بن عبدالسلام (متوفی 660ق) و مجالس وعظ او حاضر شد و نیز با شیخ حدیث در دیار مصر رشید عطار (متوفی 662ق) آشنا شد و اجازه نقل روایات کتابش را گرفت.
لازم به ذکر است که این تنها سفر او به مصر نبود، بلکه او در سال‌های 689، 701 و 711ق، نیز سفرهایی به آنجا داشت.
علاوه بر سفر به مصر، او به جهت اعمال حج در سال 673ق، به حجاز نیز سفر کرد[۳].
وفات
یونینی در 13 شوال سال 726ق، در منزل خود، در بعلبک، از دنیا رفت[۴].
آثار
وی کتاب «مرآة الزمان في تاريخ الأعيان» اثر شمس‌الدین ابوالمظفر یوسف بن قز اوغلی بن عبدالله، مشهور به سبط ابن الجوزی را مختصر نمود، ذیلی در چهار جلد بر آن نگاشت و سیره‌ای ویژه مناقب شیخ عبدالقادر گیلانی از آن برگرفت[۵].
پانویس
منابع مقاله
حمزه احمد عباس، مقدمه «ذيل مرآة الزمان»، تألیف قطب‌الدین موسی بن محمد یونینی، ابوظبی، امارات، هيئة أبوظبي للثقافة و التراث، المجمع الثقافي، چاپ اول، 1428ق.