سباعی، احمد
احمد سباعی (1323-1404ق)، ادیب، روزنامه‌نگار، داستان نویس، از مورخان معاصر سعودی و کتاب تاریخ مکه اثر مشهور اوست.
تولد
احمد سباعی در سال 1323ق در مکه زاده شد.
تحصیلات و مشاغل
وی در مکه و در مدارسی که شریف حسین بن علی تأسیس کرده بود، به تحصیل پرداخت. او هم‌زمان به حفظ قرآن مشغول شد و طی سه سال قرآن کریم را حفظ کرد.
پس از آن به تحصیلات خود ادامه داد و هم‌زمان، به مطالعه آثار ادبی، داستانی و تاریخی پرداخت.
سباعی، منهای شغل جاری خود، یک نویسنده ژورنالیست و هم‌زمان ادیب و شاعر و مورخ بود. نویسنده کتاب «الحركة الأدبية في الجزيرة العربية» به‌صراحت از وی به‌عنوان یک شاعر یاد کرده است.
نخستین کارهای مطبوعاتی وی در نشریه ام‌القری و سپس صوت الحجاز بود که به‌همراه شماری از متفکران و نویسندگان آن نسل، در آنها قلم می‌زد. همان زمان وی مقالات فراوانی را با نام مستعار در این نشریات می‌نوشت. برخی از نام‌های مستعار وی عبارت بود از «س» «فتاة الحجاز»، «سباعی»، «أ. س»، «خدیجه»، «سمراء الجزیره»، «ابواسامه» و «فتاه».
وی از زاویه مطبوعاتی، در تعلیم و تربیت زنان و گسترش دامنه آن نقشی فعال ایفا کرد و در این‌باره، با استفاده از امکانات مطبوعات، فراوان نوشت و نقادی کرد. نخستین مقاله وی در این‌باره «وحي الصحراء» بود که درباره لزوم تعلیم دختران نوشت. وی در نشریه قریش هم همیشه صفحه‌ای را اختصاص به زنان می‌داد و نام آن صفحه را «مجمع السيدات» گذاشته بود.
در واقع، نشریه قریش که متعلق به او بود، از دیگر مطبوعاتی است که صحنه‌ای برای قلم ادیبانه وی بود. در این نشریه علاوه بر خود وی، شماری از نویسندگان مانند عبدالله خیاط، عبدالعزیز مؤمنه و فؤاد عنقاوی هم در آن مطلب می‌نوشتند.
سباعی در زمینه کار تئاتر نیز کوشا بود و در این‌باره جایی را هم بنا کرد که تا به امروز به نام «مسرح قریش» فعال است.
وی در برنامه‌های رادیویی نیز شرکت داشت و یکی از معروف‌ترین برنامه‌های وی «دعونا نمشي» بود که ضمن آن مباحث اجتماعی و ادبی را مطرح می‌کرد.
جوایز
سباعی چندی پیش از درگذشتش در تاریخ 26/ 1/ 1404 طی مراسمی در دانشگاه ملک سعود در ریاض، موفق به دریافت جایزه حکومتی ادبیات شد و از وی تقدیر به عمل آمد.
آثار
سباعی به‌جز کتاب تاریخ مکه که اثر مشهور اوست، آثار دیگری دارد که نوعاً چیزی میان ادب و تاریخ است:
- المطوّفون و حجاج (شرح زندگی حسن‌نامی از مطوفین است که آن را در قالب خاطرات و داستان‌وار بیان کرده است)؛
- السباعيات (گزیده مقالات مؤلف در مطبوعات مختلف است که گردآوری و چاپ شده است)؛
- فكرة (قصه دختری که نمی‌خواهد صرفاً از گذشته تقلید کند، بلکه می‌خواهد با تأمل زندگی کند و درباره آن بیندیشد)؛
- أيامي (خاطرات نویسنده)؛
- الأمثال الشعبية في مدن الحجاز (به‌صورت الفبایی حاوی امثال و حکم محلی حجاز است)؛
- فلسفة الجن (متنی ادبی - اجتماعی پیرامون جن و انسان)؛
- المرشد إلی الحج و الزيارة، حركة الحاج و مناسكه علی المذاهب الأربعة[۱].
پانویس
- ↑ ر.ک: جعفریان، رسول، ص25-28
منابع مقاله
جعفریان، رسول (مترجم)، تاریخ مکه از آغاز تا پایان دولت شرفای مکة (1344ق)، تألیف احمد سباعی، نشر مشعر، اول، تابستان 1385ش.