ابن ابوالوفاء، عبدالرحیم بن علی
عبدالرحیم بن ابوالوفاء (490-566ق)، محدث، از شاگردان ابوعلی حسن بن احمد بن حسن مقری حداد، از اساتید ابن عساکر و صاحب «كتاب وفيات جماعة من المحدثين».
کنیه، نام و لقب
وی ابومسعود، عبدالرحیم بن ابوالوفاء علی بن ابی‌طالب حمد بن عیسی بن عبدالوهاب بن محمد مرزبان، اصفهانی، حاجی، حافظ، معدل و سبط غانم برجی است[۱].
زادروز و زادگاه
او حدودا در سال 490ق و یا اندکی پس از آن، به دنیا آمده است. شرح‌حال‌نویسان، به منسوب بودن وی به اصفهان، اکتفا نموده و این می‌فهماند که پدر و مادر وی اصفهانی و محل ولادت و وفات او، اصفهان بوده، اما در کدام محله اصفهان مشخص نیست[۲].
شخصیت علمی و اخلاقی
در بزرگی و افتخار او همین بس که دو لقب بزرگ و بااهمیت را که بسیاری از علما غبطه آن دو را می‌خورند، از آن خود نمود: یکی «حافظ» و دیگری «معدل». «حاجی» را از آن جهت به وی می‌گفتند که فریضه حج بیت‌الله را گزارده بود. سمعانی در مورد خلق و خوی او در جوانی نوشته است: وی جوانی باهوش، دوست‌داشتنی، نیکوروش، مأنوس با حدیث و... است»[۳].
اساتید
اساتید و شیوخ وی، عبارتند از:
- پدرش ابوالوفاء علی بن ابی‌طالب حمد بن عیسی بن عبدالوهاب (متوفی 515ق)؛
- ابوالقاسم غانم بن محمد بن عبیدالله برجی (متوفی 511ق) (جد مادری)؛
- ابوعلی حسن بن احمد بن حسن مقری حداد (متوفی 515ق)؛
- ابوبکر عبدالغفار بن محمد بن حسن شیرویی (متوفی 510ق)؛
- ابوالقاسم هبةالله بن محمد بن عبدالواحد بن الحصین شیبانی بغدادی (متوفی 525ق)؛
- ابوالعز احمد بن عبیدالله بن محمد سلمی عکبری، معروف به ابن کادش (متوفی 526ق)[۴].
شاگردان
علمای بزرگ و معروفی نزد وی به کسب علم و استماع حدیث پرداخته‌اند که از جمله آنها، عبارتند از:
- ابن عساکر؛
- حافظ عبدالقادر بن عبدالله رهاوی؛
- عبدالله بن عمر بن علی، معروف به ابن اللتی بغدادی؛
- ام‌الفضل کریمه بنت عبدالوهاب قرشیه[۵].
آثار
«كتاب وفيات جماعة من المحدثين»، تنها اثری است که برای او ذکر شده است[۶].
وفات
وی در بیست‌ودوم شوال 566ق، دار فانی را وداع گفت[۷].
پانویس
منابع مقاله
ابراهیم صالح، مقدمه «كتاب وفيات جماعة من المحدثين»، اثر عبدالرحیم بن ابوالوفاء، دمشق، دارالبشائر، 1420ق/1999م.