طرازی، نصرالله مبشر
نصرالله مبشر طرازی (متوفی 2002م)، محقق و استاد زبان‌های شرقی است که بیش از سی سال در دارالکتب المصریه و در زمینه آموزش زبان‌های شرقی در دانشگاه‌های مصر و مرکز تحقیق التراث در دانشگاه قاهره فعالیت کرد. «الفهرس الوصفي للمخطوطات الفارسية»، از جمله آثار اوست.
تحصیل
نصرالله، تحصیلات خود را در مدارس فرانسوی در کابل، پایتخت افغانستان، در زمان سلطنت محمدنادر شاه (1883-1933م) و پس از وی محمدظاهر شاه (1914-2007م) به پایان رساند.
هجرت
نصرالله و پدر در کابل بودند، تا اینکه پدر تصمیم گرفت با خانواده‌اش به مصر مهاجرت کند. وی در سپتامبر 1949 برای گرفتن اجازه اقامت در مصر و تحصیل فرزندانش در مدارس و مراکز علمی آنجا به مصر رفت و در 16 ژانویه 1950، خانواده‌اش وارد مصر شدند. بعد از آن نصرالله طرازی در قاهره ساکن شد و به کار در دارالکتب مصریه مشغول گردید. اگر علامه طرازی تحت تعلیم پدر دانشمند خود قرار نمی‌گرفت و در آن فرصتی که در کابل بود در خدمت علما با علوم عربی و زبان‌های شرقی آشنا نمی‌شد و دست تقدیر او را به مصر و کار در دارالکتب نمی‌کشید، به آن جایگاه علمی و تخصصی که از آن سخن واهیم گفت دست نمی‌یافت.
جایگاه علمی== او ادیب و مبلغی بزرگ، فقیه و نویسنده‌ای توانا و متخصص و مبدع در زمینه تحقیق و ترجمه نسخه‌های خطی از زبان‌های شرقی: ترکی عثمانی و ترکی جدید و فارسی و همچنین در زمینه فهرست مخطوطات و مطبوعات شرقی فارسی و عثمانی و ترکی جدید و ترکی ازبکی در دانشگاه‌های مصری (دانشگاه عین شمس، الازهر و قاهره) بود. باآنکه تحصیلات نخستین وی در مدارس فرانسوی صورت گرفت و طبعا وی تحت تأثیر فرهنگ فرانسوی و علاقه‌مند به آن بود، تغییر و تحول وی و روی آوردنش به فرهنگ اسلامی، امری بزرگ بود و می‌توان گفت خداوند وی را برای نصرت دین خویش و فرهنگ اسلامی و خدمت به تراث امت اسلامی ذخیره نموده بود و با تغییر و تحول یادشده، او را برای این کار بزرگ برگزید. وی بیش از سی سال در دارالکتب مصری و نیز در زمینه آموزش زبان‌های شرقی در دانشگاه‌های مصر و مرکز تحقیق التراث در دانشگاه قاهره فعالیت کرد. کار وی در دارالکتب این امکان را به او داد که به هزاران تراث خطی و چاپی دست یابد و از طریق کار در زمینه طبقه‌بندی و فهرست‌نگاری نسخه‌های خطی و چاپی میراث شرقی و به‌خاطر دانش و تسلطش بر زبان‌های شرقی، به دنیای ترجمه و تحقیق وارد شود که منجر به تهیه فهرست‌های جامع کتاب‌ها و نسخه‌های خطی شرقی در شانزده جلد گردید. خودش در این‌باره می‌نویسد: «کار من در دارالکتب موجب شد که بر بیش از بیست‌وسه هزار جلد کتاب چاپی و خطی برای فهرست‌بندی و طبقه‌بندی آنها اطلاع یافتم و آنها را جلد به جلد مطالعه کردم؛ مخصوصاً به‌منظور طبقه‌بندی – که امری است بسیار؛ چه، هر علمی شاخه‌ها و تقسیمات مختلفی دارد - ناچار شدم هر کتاب را از ابتدا تا انتها بخوانم و در نتیجه بر مطالب بسیاری آگاهی یافتم».
وفات
وی در بیستم آوریل 2002م، به سرای باقی شتافت.
آثار
- ترجمه و تحقیق کتاب «تاریخ بخارى»، نوشته محمد بن جعفر نرشحی؛
- عدد من المجموعات القصصية باللغة الفارسية؛ منها: قطرة دم، العاشقان و أنا أيضا بكيت؛
- ترکستان، ماضيها و حاضرها؛
- دستور زبان فارسی؛ أی قواعد اللغة الفارسية؛
- النبذة في قواعد اللغة العثمانية؛
- دراسات في البلاغة و العروض العثماني؛
- إطلالة على العطاء العلمي و الحضاري لمحافظتي بخاری و خيوة خلال (13) قرنًا؛
- نبذة عن الآثار الإسلامية ببخارى و خيوة؛
- إعداد الفهارس الشاملة للكتب و المخطوطات الشرقية بدارالكتب المصرية؛
- نورالدین عبدالرحمن الجامي؛ فهرس بمؤلَّفاته الفارسية و العربية؛
- الفهرس الوصفي للمخطوطات الفارسية؛
و...[۱].
پانویس
- ↑ ر.ک: الجوهري، عبداللطيف
منابع مقاله
الجوهري، عبداللطيف، وب‌گاه الألوكة الثقافية، سير و تراجم و أعلام، به آدرس اینترنتی: https://www.alukah.net/culture/0/117529