جنابدی، میرزابیگ بن حسن
میرزابیگ بن حسن جنابدی (قرن یازدهم قمری)، نویسنده و مورخ شیعه دوران سلطنت شاه‌عباس اول. وی کتاب «روضة الصفویه» را به نام شاه‌عباس در تاریخ خاندان صفوی از آغاز تا چهلمین سال پادشاهی شاه‌عباس اول یعنی 1036ق تألیف کرد[۱]
نام کامل و محل تولد
از شرح‌حال و زندگانی، میرزابیگ بن حسن جنابدی اطلاع دقیقی در دست نیست و تنها تصویری که از وی برای ما متصور است مربوط می‌شود به پاره‌ای از مطالبی که در کتابش یعنی «روضه الصفویه» آمده است. میرزاحسن اشاره ناقصی در مقدمه کتابش درباره نام و اصالتش دارد و آن این است «... فقیر منکسر البال میرزابیگ بن الحسن الحسینی الجنابدی»؛ بنابراین تنها اطلاع از مشخصات وی این است که از مردم جُنابد یکی از شهرهای قدیمی استان خراسان واقع بر سر سه‌راهی شهرهای مشهد، زاهدان و یزد (گناباد کنونی) بوده است.[۲]
ارادت به شاه‌عباس
از لابه‌لای جملات کتاب وی مشخص است که وی به شاه‌عباس ارادت خاصی داشته است. این ارادت در حدی است که وی تا توانسته در این کتاب، جریانات و اتفاقاتی را که نقل آنها به ضرر شاه بوده را تحریف یا تعدیل کرده است تا حدی که گاهی رخدادهای مسلم تاریخ به‌صورت تحریف‌شده ارائه می‌شود.[۳]
ایمان و مذهب
میرزابیگ طبعاً مردی مذهبی و باایمان بوده است. این امر از متن کتاب او به‌خوبی پیداست. وی در کتابش بسیار به آیات قرآن مجید، استناد و تیمن کرده است. اعتقاد و ایمان وی به مذهب شیعه، او را معتقد به دعا و توسل به ائمه اطهار کرده است؛ این امر نیز در بسیاری از موارد کتاب وی پیداست. به‌عنوان نمونه وی در تولد شاه اسماعیل می‌گوید: «این مولود عاقبت محمود نتیجه دعای نیازمندانه سلطان حیدر است که لاجرم از اثر دعای اجابت مقرونش واهب المواهب... به طالع عقرب موافق طالع همیون حضرت امیرالمؤمنین علی –علیه‌السلام- گرامی گوهری کرامت فرمود...».[۴]
طبع شعری و عرفان (تصوف)
میرزابیگ طبع شعر هم داشته و اشعاری از خود در کتابش آورده که عموماً با کلمه «لمؤلفه» به آنها اشاره کرده است.[۵] بعلاوه، ازآنجایی‌که سراسر کتاب «روضة الصفویه» وی پر است از ترکیبات، مفردات و اصطلاحات عرفانی و صوفیه، به‌احتمال‌قوی خود میرزابیگ هم از مردان اهل طریقت و سلوک بوده و در حقیقت، مرید و ارادتمند شیخ صفی‌الدین.[۶]
پانویس
منبع مقاله
طباطبایی مجد، غلامرضا، روضة الصفویه، تألیف میرزابیگ بن حسن جنابدی، مجموعه انتشارات ادبی و تاریخی موقوفات دکتر محمود افشار یزدی، تهران، 1378ش.