روضاتی، محمدعلی
آيت‌الله سيد محمد على روضاتى (1308-1391ش)، از علماى بزرگ در زمينه فنون تبارشناسى، كتاب‌شناسى، تراجم‌نگارى و رجال و مخصوصاًً استاد در شناخت پاره‌اى از زواياى پنهان تراث و تاريخ تمدّن اسلامى به‌شمار مى‌رود.
| نام | روضاتی، محمد علی |
|---|---|
| نامهای دیگر | روضاتی، سید محمد علی
آيت‌الله سيد محمد على روضاتى |
| نام پدر | ميرزا محمّد هاشم روضاتى چهار سوقى |
| متولد | آذر 1308ش/ 13 رجب 1348ق |
| محل تولد | اصفهان |
| رحلت | 29 تیر1391ش |
| اساتید | آيت‌الله سلطانى طباطبائى |
| برخی آثار | زندگی نامه علامه مجلسی
فهرست کتب خطی اصفهان دو هزار نسخه عربی و فارسی دومين دو گفتار تکملة الذريعة الي تصانيف الشيعة |
| کد مؤلف | AUTHORCODE08571AUTHORCODE |
او از نوادگان صاحب روضات و دارای نسب مشترک با برخی از خاندان‌های علمی بزرگ شیعه مانند: کاشف الغطاء، نجفی مسجدشاهی و سادات صدرعاملی است.
ولادت
وى در سيزدهم رجب 1348ق در اصفهان ديده به جهان گشود.
پدرشان، آيت‌الله آقا ميرزا محمّد هاشم روضاتى چهار سوقى (1319-1356ق) - غریق در شط کوفه - فرزند میرجلال‌الدین(1283-1360ق) مردى دانشور، فقيه و آشناى با فنون معقول بود.
مادر ايشان، دختر آيت‌الله حاج ميرزا سيد حسن چهار سوقى، فرزند ديگر مرحوم آقا ميرزا مسيح است و در واقع دختر عموى پدرى وى.
سيد محمدعلى پس از فوت پدر، در كنار نياى مادرى خويش و تحت سرپرستى وى قرار گرفت.
تحصیلات
وى تحصيلات جديد آن روز را تا اواخر دوره دبيرستان در اصفهان به پايان برد و سپس وارد مدرسه صدر بازار شد. در حوزه اصفهان، در درس معالم الاصول آقا شيخ محمّد حسين مقدّس، شرح لمعه آقا شيخ محمّد حسن نجف‌آبادى و شيخ هبةالله هرندى و نيز مكاسب شيخ محمّد رضا جرقويه‌اى (1309-1371ق) شركت كرد.
پس از طى دوره مقدمات و پاره‌اى از سطوح، به قم رفت و آنجا در دروس بعضى اعلام چون شرح لمعه شهيد صدوقى، مكاسب آيت‌الله سلطانى طباطبائى، رسائل و مكاسب حاج ميرزا ابوالفضل زاهدى قمى و كفايه مجاهدى و آيت‌الله حاج شيخ مرتضى حائرى يزدى شركت كرد و عمده درس خارج فقه را نزد آيت‌الله بروجردى حاضر شد.
در ايام تحصيل در قم، همچنين، با برخى از بزرگان حوزه چون آيت‌الله مرعشى نجفى روابط و مراودات صميمانه‌اى يافت.
فعالیتها
وى در اصفهان، در كنار كارهاى قلمى و علمى خود كه از آغاز طلبگى ايشان شروع شده بود، ياور و دست‌راست نياى مادرى خويش به حساب مى‌آمد و پس از وفات ايشان، به خدمات شرعى ادامه داد.
وى چندى نيز در مسجد مرحوم آقا ميرزا محمّد هاشم به امامت جماعت و وعظ و ارشاد مشغول بود اما از اين اشتغال نيز كناره جسته و در بيت شريف، خلوت انزوا و تأمّل و تحقيق گزيده است.
ايشان از برخى از اعلام شيعه و سنّى اجازه روايت حديث دارند كه شيخ آقا بزرگ طهرانى، سيد محمّد مهدى موسوى اصفهانى، سيد صدرالدّين صدر، ميرزا محمّد طهرانى، سيد عبدالحسين شرف‌الدّين موسوى، سيد محسن امين عاملى و سيد هبةالدّين شهرستانى از آن جمله‌اند.
اين عالم بزرگ، بنابر خوى و پسند خويش، كمتر در مجالس و گردهمائى‌ها حاضر مى‌شوند ليك در سال‌هاى پيش، در برخى محافل علمى و گردهمائى‌ها، شركت كرده‌اند و از جمله در كنگره هزاره شيخ طوسى (در مشهد مقدّس) سخن رانده‌اند. در مواردى هم خود در مجالس علمى و فرهنگى، اعم از داخلى و خارجى، شركت نكرده‌اند ليك مقاله‌اى فرستاده‌اند كه قرائت شده و يا به هر روى مورد استفاده قرار گرفته است.
ايشان كتابخانه‌اى نفيس، مشتمل بر كتب خطّى و چاپى دارند كه هر چند براى استفاده شخصى از طرق موروث و مكتسب گردآورى شده است، تا كنون به كثيرى از محقّقان نيز فيض رسانيده و نسخ گاه منحصر و مطبوعات نادر آن براى طبع و تحقيق و استفاده در اختيار برخى از ارباب قلم و قدم قرار گرفته است.
نيم نگاهى به پيشگفتارهاى بسيارى‌از متون مصحح چاپ شده در قم و تهران، نشان مى‌دهد كه ايشان و كتابخانه‌شان، چه حق بزرگى بر گردن متن‌شناسى‌اسلامى دارند.
بيشتر اوقات ایشان به مطالعه، تحقيق، تحشيه، تعليق، تأمّل و تدبّر گذشت.
وفات
سرانجام این عالم بزرگ در صبح روز پنج شنبه 29 تیر1391ش/ 29 شعبان1433 در ساعت هفت و پانزده دقیقه جان به جان آفرین تسلیم نمود و خاندان و شاگردان و دوستانش را در اندوهی بس عمیق فرو برد.
پیکر استاد روضاتی را در عصر همان روز در منزل شخصی‌اش غسل دادند و پس از تشییع، به تخت فولاد اصفهان برده،. پس از اقامه نماز بر پیکر ایشان، در تکیه نیاکانش صاحب روضات داخل بقعه جنب قبور جده و مادر گرامی‌اش به خاک سپرده شد.
آثار
- روضات الجنّات فى تراجم العلماء و السّادات (تصحيح و تحشيه).
- سماء المقال فى علم الرجال اثر آيت‌الله حاج ميرزا ابوالهدى كلباسى (تصحيح).
- زندگانى آيت‌الله چهار سوقى و رجال ديگر.
- جامع الانساب.
- مكارم الآثار اثر محمّد على معلم حبيب آبادى (تحقيق، تحشيه و فهارس).
- كتاب الاوائل اثر سيد محمّد مقدّس (تحقيق و تحشيه).
- عبقات الانوار مير حامد حسين (مقدّمه و فهارس).
- شرح روضات الجنّات فى تراجم العلماء و السّادات.
- فهرست كتب خطّى كتابخانه‌هاى اصفهان؛ اين فهرست‌كه مهمترين اثر ايشان است، فقط سياهه نام و نشان كتاب‌ها نيست، بلكه شامل معرّفى مبسوط متن و ماتن و بسيارى فوائد علمى و دينى‌است كه آن را اگر نه بى نظير، كم نظير، مى‌سازد.
- جبر و تفويض (رساله خلق الاعمال صدرالمتألّهين)، (تحقيق و تقديم).
- نسخه برگردان تجارب السلف هندوشاه نخجوانى (پيشگفتار و پيوست‌ها).
- دو گفتار.
- مناهج المعارف.