بررسی فقهی سلاح‌های کشتارجمعی
بررسی فقهی سلاح‌های کشتار جمعی، تألیف محمدجواد فاضل لنکرانی، کتابچه‌ای است که در پی اثبات حرمت ساخت و استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی (اتمی، میکروبی و هسته‌ای) از دیدگاه فقه و اجتهاد است.
| بررسی فقهی سلاح‌های کشتارجمعی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فاضل لنکرانی، محمدجواد (نويسنده) |
| ناشر | مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | 1392ش |
| موضوع | سلاح‌های کشتار جمعی (فقه) |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | |
ساختار
این کتابچه، کاملا از ساختار یک مقاله برخوردار است و متشکل است از: چکیده، واژگان کلیدی، مقدمه، متن و نتیجه؛ بنابراین، باید گفت این نوشتار در واقع یک مقاله فقهی است که به‌صورت یک کتابچه عرضه شده است.
گزارش محتوا
در این اثر، ابتدا بیان شده که منظور از سلاح‌های کشتار جمعی، سلاح‌هایی است که قدرت تخریب فوق‌العاده دارد و علاوه بر نظامیان، افراد غیر نظامی را مورد اصابت قرار می‌دهد. آنگاه با دلیل عقل و برخی از آیات قرآن کریم و روایات شریف استدلال شده است و نتیجه‌ای که حاصل شده این است که حتی در فرضی هم که دشمن دارای چنین سلاحی باشد و از آن استفاده بنماید، اسلام اجازه استفاده از آن را در جنگ نمی‌دهد. در این مقاله، این مطلب به‌خوبی واضح و روشن گردیده که دین اسلام هرگز موافق با این نیست که مسلمانان هر عملی را که دشمنان و کفار در جنگ با آنان انجام می‌دهند، مرتکب شوند؛ ازاین‌رو به‌عنوان نمونه اگر کفار اسرای مسلمانان را به قتل برسانند و یا آنان را مثله نمایند، هیچ‌گاه اسلام اجازه مقابله‌به‌مثل در چنین مواردی را نمی‌دهد[۱].
از نظر قرآن کریم، نه‌تنها دلیلی برای استفاده از سلاح‌های اتمی و یا شیمایی نداریم، بلکه در قرآن نهی از اعتدا شده است و به‌خوبی از آن حرمتِ به‌کارگیری این نوع سلاح‌ها استفاده می‌شود و به‌طور کلی آیات قرآن کریم بر دو طایفه‌اند که باید مجموع آن‌ها را ملاحظه نمود و ممکن است یک طایفه مقید طایفه دیگر باشد و نتیجه این شود که مسلمانان موظفند خود را مجهز به سلاحی کنند که موجب فساد نباشد و یا ممکن است نتیجه آیات این باشد که سلاح اتمی چون موجب فساد است استفاده از آن جایز نیست.
آیه شریفه فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيكُمْ ﴿بقره: 194﴾ (پس هر کس بر شما تعدّى کرد، همان گونه که بر شما تعدّى کرده، بر او تعدّى کنید و از خدا پروا بدارید و بدانید که خدا با تقواپیشگان است)، دلالت بر این ندارد که کفار و دشمنان هر نوع عملی را با مسلمانان انجام دهند، آنان نیز بتوانند با همان نوع عمل مقابله‌به‌مثل کنند و به‌عبارت‌دیگر، در مقام بیان نوع اعتدا نیست و فقط در مقام نفی زیادتی اعتدا است.
از آیه 190 بقره وَ لاَ تَعْتَدُوا، یک نهی عام و مطلق استفاده می‌شود؛ یعنی هر چیزی که در جنگ صدق اعتدا کند، مورد نهی واقع شده است و این آیه می‌تواند مقید آیه وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ ﴿انفال: 60﴾ (و هر چه در توان دارید از نیرو و اسب‌های آماده بسیج کنید)، باشد؛ یعنی تقویت مسلمانان تااندازه‌ای لازم است که عنوان اعتدا بر آن صدق نکند.
از دستوراتی که در مورد جنگ در اسلام داده شده، استفاده می‌کنیم که در جنگ، کشتن زنان و کودکان، حتی در دارالحرب جایز نیست. همچنین از روایات استفاده می‌شود که در وسایل جنگی باید از آلات و وسایل متعارف استفاده گردد.
از روایت معتبر سکونی در مورد حرمت القای سم در بلاد مشرکین استفاده می‌شود که چنین عملی هرچند منجر به پیروزی مسلمانان می‌شود، اما جایز نیست.
در میان ادله، قاعده‌ای که دلالت کند بر اینکه هر عملی که موجب غلبه و فتح مسلمان باشد جایز است، وجود ندارد؛ آری این قاعده فقط در کلمات برخی از فقها آمده است.
روایاتی را که دلالت دارد بر نهی از مثله نمودن و یا کشتن فرزند تازه‌متولدشده یا مجروحی که در خون می‌غلطد، باید بر همان معنای ظاهری خود که حرمت است حمل نماییم و نمی‌توان بر کراهت حمل نمود.
در صورت شک، به جهت وجود تعارض بین ادله، باید قواعد تعارض را جاری نمود و قاعده تقدیم جنبه رحمانیت بر غلظت و شدت اقتضا می‌کند که این جنبه رعایت شود و استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی جایز نباشد[۲].
وضعیت کتاب
پاورقی‌های کتاب به ذکر آدرس آیات و روایات اختصاص یافته است.
فهرست محتویات در ابتدای کتاب ذکر شده است.
فهرست منابع که وجود آن در یک مقاله ضرورت دارد، در این نوشتار نیامده است.
پانویس
منابع مقاله
چکیده و متن کتاب.