زین‌الله، محفوظ‌الرحمن
محفوظ‌الرحمن زین‌الله سلفی مدنی (1369-1418ق)، محقق، نویسنده و عالم اهل سنت. او شاگردان بسیاری در هند، نپال و امارات تربیت کرده است. تحقیق «العلل الواردة في الأحاديث النبوية»، مشهور به علل دارقطنی از جمله آثار اوست.
زادروز، زادگاه و خاندان
شیخ محفوظ‌الرحمن زین‌الله سلفی مدنی در سال 1369ق، مطابق با دوم مارس 1948 در قریه کوندو در ولایت اترابرادیش شمالی هند متولد شد. او به‌همراه پدر به شهر دومریا غنج که در پانزده کیلومتری روستای پیشین است، نقل مکان کرد. او هفت برادر و یک خواهر داشت. همه برادرانش در کودکی مردند و تنها او و برادرش که هشت سال از او بزرگ‌تر بود زنده ماندند. او در خانواده علم و تقوی و پیرو اهل سنت و جماعت پرورش یافت. پس از بلوغ برای طلب علوم دینی به شهر کلکته پایتخت ولایت بنگال شمالی در هند مهاجرت کرد. پدرش شیخ زین‌الله از مشایخ معروف زمان خود بود و در زندگی علمی و فرهنگی او بسیار تأثیرگذار بود[۱].
تحصیل
او علم‌آموزی را در مدرسه اهلیه اسلامیه واقع در روستای خود که به‌دست خیرین درست شده بود، آغاز کرد و قرائت قرآن و مبادی دینی را آموخت. سپس به مدرسه ابتدایی وابسته به دانشگاه سراج العلوم در روستای بوندهیار هند پیوست و مرحله ابتدایی را به‌همراه زبان فارسی آموخت. پس از آن به درخواست پدرش به شهر کلکته و مدرسه ندای اسلام رفت. او در سال 1964م، به دانشگاه دارالعلوم شهر دیوبند هند که یکی از دانشگاه‌های اسلامی مشهور در مطالعات مذهب حنفی بود، وارد شد و در سال 1968م، با دریافت گواهی فضیلت که معادل گواهی دانشگاهی است، از آنجا فارغ‌التحصیل شد. در سال 1969م، به دانشگاه سلفیه در شهر بنارس که یکی از بزرگ‌ترین دانشگاه‌های اسلامی در جنوب شرقی آسیاست، رفت و گواهی تخصص در معارف اسلامی را دریافت نمود.
تدریس
او در طول سال‌های 1969-1971م، در دانشگاه سراج العلوم دولت نپال مشغول به تدریس شد. در سال 1971م، از دانشگاه اسلامی مدینه منوره بورس تحصیلی گرفت و در خلال این سال نیز در مدرسه انوار العلوم مدینه مشغول به تدریس شد. او در سال 1976م، کارشناسی خود را از دانشکده اصول دین دانشگاه اسلامی عبدالعزیز با درجه ممتاز دریافت کرد. در سال 1980م، نیز کارشناسی ارشد خود را با موضوع «تحقيق كتاب تلخيص العلل المتناهية في الأحاديث الواهية» حافظ شمس‌الدین ذهبی با درجه ممتاز اخذ نمود[۲].
اساتید
- ربیع بن هادی مدخلی؛
- عبدالرؤوف رحمانی؛
- عبیدالله رحمانی مبارک‌فوری؛
- حماد بن محمد انصاری؛
- محمد میره؛
- اکرم ضیاء عمری؛
- محمد امین مصری[۳].
شاگردان
وی شاگردان بسیاری در هند، نپال و امارات تربیت کرد[۴].
وفات
در شب سه‌شنبه 29 رمضان 1418، مطابق با ژانویه سال 1998م، با بیماری دیابت وفات یافت[۵].
آثار
- تحقيق مسند البزاز (البحر الزخار)؛
- تحقيق مسند عمر بن الخطاب؛
- تحقيق العلل الواردة في الأحاديث النبوية؛
- تحقيق المسند.
پانویس
منابع مقاله
محفوظ‌الرحمن زین‌الله، محمد، «سيرة الشيخ الدكتور محفوظ‌الرحمن زین‌الله، حياته و آثاره العلمية»، الطبعة الأولی، 1420ق/1999م، به آدرس اینترنتی: