مبانی منطقی استقراء
مبانی منطقی استقراء، ترجمه فارسی «الأسس المنطقية للاستقراء»، اثر آیت‌الله سید محمدباقر صدر است که به قلم سید احمد فهری نگارش شده است.
| مبانی منطقی استقراء | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صدر، سید محمدباقر (نويسنده) فهری زنجانی، احمد (مترجم) |
| عنوان‌های دیگر | الأسس المنطقية للإستقراء (فارسي) |
| ناشر | پیام آزادی |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| موضوع | فلسفه اسلامي، استقرا (منطق) |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BC 99 /ع4 ص4041 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب از ترجمه‌ای شیوا و رسا برخوردار بوده و مترجم ضمن رعایت اصل امانت در ترجمه، ترجمه‌ای نسبتا سلیس و روان از کتاب ارائه نموده است.
گرچه اصل کتاب، یک جلدی است، ولی مترجم ترجمه آن را در دو جلد تنظیم کرده است.
وی، دو پیشگفتار بر کتاب نگاشته است؛ در اولی از خاندان صدر و آثار قلمی سید محمدباقر صدر سخن گفته و در دومی از شهادت جان‌گداز آن مرحوم و پیشامد ناگوار رهبر شیعیان لبنان آقای موسی صدر به‌طور اجمال سخن رانده است.
مترجم ضمن برشمردن آثار قلمی شهید صدر، درباره کتاب حاضر می‌نویسد: «این کتاب نمودار استعداد علمى و نبوغ فکرى مؤلف معظم‌له است. در این کتاب، مؤلف می‌خواهد دلیل استقرا را به‌عنوان یک دلیل منطقى که صددرصد نتیجه قطعى دارد، معرفى کند و طفره از خاص به عام را که در دلیل استقرای ارسطو وجود دارد، از میان بردارد و بزرگ‌ترین بهرهبردارى از آن را که اثبات صانع و مدبر حکیم جهان هستى است و بیش از دلیل‌هاى عقلى، مورد اتکای قرآن کریم است، بنماید و به‌راستى که از عهده این کار به‌خوبى برآمده است؛ فجزاه اللّه عن الإسلام خيرا و متع اللّه المسلمين بطول بقائه بمحمد و آله[۱]
برای آشنایی با نوع ترجمه و مقدار توانایی مترجم، بخشی از متن عربی همراه با ترجمه فارسی آن نقل می‌شود:
«مفهوم الاستقراء في المنطق الأرسطي:
الاستقراء - کما تقدم - هو: كل استدلال يسير من الخاص إلى العام و بهذا يشمل الدليل الاستقرائي الاستنتاج العلمي القائم على أساس الملاحظة و الاستنتاج العلمي القائم على أساس التجربة، بالمفهوم الحديث للملاحظة و التجربة. و أريد بالملاحظة: اقتصار المستقرىء على مشاهدة سير الظاهرة كما تقع في الطبيعة، لاكتشاف أسبابها و علاقاتها.
و أريد بالتجربة: تدخل المستقرىء عمليا في تعديل سير الطبيعة و خلق الظاهرة الطبیعیة موضوعة البحث في حالات شتى، لاكتشاف تلك الأسباب و العلاقات»[۲]
«(استقراء در منطق ارسطو):
استقراء چنانچه گفته شد، عبارت است از هر استدلالى که ما را از خاص به‌سوى عام رهبرى کند و بنابراین فرقى ندارد که این نتیجهگیرى علمى بر اساس مشاهده باشد یا بر اساس تجربه.
مقصودم از مشاهده آن است که شخص استقراءکننده پدیدهاى را براى کشف اسباب و ارتباطات آن فقط آن چنان‌که در طبیعت جریان دارد ملاحظه کند.
و مقصودم از تجربه آن است که خود استقراءکننده در جریان طبیعى پدیده دخالت کرده و آن را در حالات مختلف شخصا به وجود آورد تا بتواند اسباب و ارتباطات آن را کشف کند»[۳]
فهرست مطالب هر جلد، در ابتدای همان جلد آمده است.
در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع[۴]، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است[۵]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- صدر محمدباقر، «الأسس المنطقية للاستقراء (طبع قدیم)»، ناشر: المجمع العلمي للشهيد صدر، مكان چاپ: ايران- قم، سال چاپ: 1410ق.