شهابی، حیدر احمد
امیر حیدر احمد شهابی (1761م/1174ق-1835م/1251ق)، از حاکمان عرب نواحی لبنان و اطراف آن. وی علاقه زیادی به تاریخ داشت و کتاب «الغرر الحسان في أخبار أبناء الزمان»، از تألیفات اوست.
زادروز و زادگاه
امیر حیدر بن امیر احمد بن امیر حیدر شهابی، حاکم مشهور، در 21 فوریه 1761م/1174ق، در دیر القمر (بنا بر قول ارجح) یا قریه المعاصر التحتا در جوار دیر القمر، به دنیا آمد. وی در زندگی، بسیار نقل مکان از جایی به جای دیگر میکرد؛ گاهی در دیر القمر اقامت مینمود و گاهی در مناطق شوف و متن بود؛ زیرا امیر بشیر بزرگ، برخی موارد مهم اداری و جنگی را به وی واگذار کرده بود. خود وی نیز به شئون سیاسی مربوط به خیر عام و اصلاح میان امیر و مغضوبان وی مشغول میشد؛ لکن مرکز اقامتش قریه شملان بود و آثار خانهاش هنوز در آن مکان، پابرجاست. در سالهای پایانی عمرش، فصل زمستان را در دیر القرقفه در کفرشیما میگذراند[۱].
فرزندان
وی صاحب 5 فرزند پسر شد که در کودکی از دنیا رفتند و آنها را در شملان در یک قبه که مخصوص آنان ساخت، دفن کرد و آن قبه تاکنون باقی است و آن در بالای قریه نزدیک طریق العربات (راه عرابهها است. وی در تاریخش به فرزند دخترش (که امیر سعدالدین بن امیر یوسف شهابی از وی واستگاری کرد، ولی امیر بشیر دوم مانع آن ازدواج شد و آن دختر را به ازدواج پسرش امیر امین درآورد) اشاره کرده است[۲].
اخلاق و صفات
ویژگیهای وی را چنین یاد کردهاند: سفید، زیبارو، بلندقامت، تنومند، بردبار، دوستدار صلح و آرامش، کریم، باوقار، محبوب مردم، محب فقرا، دیندار، پارسا و پایبند به مذهب مارونی، دوستدار راهبان و کشیشان و...[۳].
مواهب اداری و سیاسی وی
وی دوستدار صلح و صفا و با همه رفیق بود. سالمندان شملان میگویند: تلاحقه، شملان را در ازای واسطهگری وی در امرشان و موفقیت وی در دستیابی به عفو امیر بشیر برایشان، به وی بخشیدند. همو بود که شفیع امیر عباس شد. وی بارها برای کارهای سیاسی و اداری و جنگی فراخوانده شد و از عهده آنها بهخوبی برآمد[۴].
آثار
کتاب «الغرر الحسان في أخبار أبناء الزمان»، از تألیفات اوست، که جزء دوم و سوم آن با عنوان «لبنان في عهد الأمراء الشهابيين»، توسط دکتر اسد رستم و دکتر فؤاد افرام بستانی، تصحیح و تحقیق و منتشر شده است.
وفات
وی در 1835م/1251ق، در دیر القرقفه از دنیا رفت[۵].
پانویس
منابع مقاله
اسد رستم؛ فؤاد افرام بستانی، «لبنان في عهد الأمراء الشهابيين»، اثر امیر حیدر، احمد شهابی، منشورات الجامعة اللبنانية، بيروت، 1969م.