فخرالمحققین، محمد بن حسن
محمد بن حسن بن مطهر حلى (۶۸۲ - ۷۷۱ ق)، معروف به «فخرالمحققين»، فرزند علامه حلی، از فقهای برجسته شیعی قرن هشتم ق، از کتاب‌های مشهور او می‌توان به إيضاح الفوائد في شرح مشكلات القواعد اشاره کرد.
| نام | فخرالمحققین، محمد بن حسن |
|---|---|
| نام‌های دیگر | حلی، محمد بن حسن
ف‍خ‍رالاس‍لام، محمد بن حسن محمد بن علامه حلی Fakhr Ul-Muhaqqiqin |
| نام پدر | علامه حلی(جمال‌الدين ابومنصور، حسن بن يوسف بن على بن مطهر حلّى) |
| متولد | 662 ش یا 1283 م |
| محل تولد | شهر حله عراق |
| رحلت | 771 ق |
| اساتید | جمال‌الدين ابومنصور، حسن بن يوسف بن على بن مطهر حلّى |
| برخی آثار | إیضاح الفوائد في شرح مشکلات القواعد |
| کد مؤلف | AUTHORCODE00035AUTHORCODE |
ولادت
در نيمه شب بيستم جمادى‌الأولى سال 682ق، در شهر حلّه، در خانه بزرگ‌ترين دانشمند شيعه؛ يعنى علامه حلى متولد شد.
تحصیلات
او همانند پدر بزرگوارش، قبل از اينكه به حد بلوغ برسد، از تحصيل نزد استاد بى‌نياز شد و به مرتبه‌اى از فضائل و كمالات رسيد كه در ميان دانشمندان عصر خويش و در محافل علمى و فكرى به «فخرالمحققين» لقب يافت.
استادان
- جمال‌الدين ابومنصور، حسن بن يوسف بن على بن مطهر حلّى؛
- رضى‌الدين على بن يوسف بن مطهر حلّى، برادر علامه.
فخرالمحققين از نظر علمى و فضل و كمال فرهنگى، شخصيتى ممتاز و فوق‌العاده بود و از نظر ادب و اخلاق و صفات پسنديده انسانى نيز سرآمد جوانان روزگار بشمار مى‌رفت. پدر بزرگوارش به او عشق مى‌ورزيد و به وجودش افتخار مى‌كرد.
شاگردان
- محمّد بن مكى عاملى جزينى، معروف به شهيد اول؛
- شيخ جمال‌الدين احمد بن متوج بحرانى؛
- شيخ ناصر متوج بحرانى؛
- سيد حيدر آملى؛
- سيد بدرالدين مدنى، فرزند حسن بن نجم‌الدين مدنى؛
- سيد تاج‌الدين بن معيه حسنى كه نام او محمّد بن قاسم و از نسب‌شناسان معروف است؛
- شيخ ظهيرالدين، فرزند فخرالمحققين، كه نام او محمّد بن محمّد بن مطهر بوده و در زمان حيات پدر خويش وفات يافت؛
- شيخ نظام‌الدين على بن عبدالحميد نيلى از مشايخ ابن فهد حلّى؛
- فاضل مقداد بن عبداللّه سيورى.
وفات
فخرالمحققين محمّد بعد از 89 سال زندگانى بابركت و تلاش و كوشش در راه ترويج معارف اهل‌بيت(ع)، در ۲۵ جمادی‌الثانی ۷۷۱ قمری برابر با بهمن ۷۴۸ شمسی، نداى حق را لبيك گفت و به سراى باقى شتافت.
پيكر پاک آن عالم فرزانه و دانشمند گران‌مايه از شهر حلّه به نجف منتقل شد و در كنار قبر علامه حلّى به خاک سپرده شد. قبر مطهر او در كنار بارگاه اميرمؤمنان(ع)، سال‌هاى متمادى محل تجمّع عاشقان علم و معرفت و محل رفت‌وآمد دانشمندان و فقيهان بوده است.
آثار
- إيضاح الفوائد؛
- تحصيل النجاة (در علم اصول)؛
- شرح كتاب نهج المسترشدين (در علم كلام)؛
- شرح مبادي الأصول؛
- غاية السئول (شرح تهذيب الوصول علامه)؛
- جامع الفوائد؛
- حاشيه بر إرشاد الأذهان علامه؛
- الكافية الوافية؛
- منبع الأسرار؛
- مناسك حج؛
- رساله فخريه؛
- رساله پرسش و پاسخ؛
- المسائل المظاهرية؛
- واجبات الصلوة الثمانية.
افزون بر اين مقالات، فخرالمحققين بر اساس فرمان پدرش، كتاب‌هاى ناقص او را تكميل كرد؛ زيرا علامه در موارد متعددى، فخرالمحققين را به اتمام كتاب‌هاى نيمه‌تمام خويش توصيه مى‌كند. فخرالمحققين علاوه بر تكميل، بعضى از كتاب‌هاى علامه را نيز پاک‌نويس نموده است.
منابع مقاله
برگرفته از: گلشن ابرار، ج 3، ص 47، تهيه و تدوين: جمعى از پژوهشگران حوزه علميه قم، نشر معروف، قم، 1379.