مجموعة رسائل فقهية و أصولية
مجموعة رسائل فقهية و أصولية، مشتمل بر پنج مقاله در علم فقه و اصول فقه است كه به‌ترتيب سه مقاله از شيخ اعظم انصارى و دو مقاله از ميرزا محمدحسن شيرازى و ميرزا ابوالقاسم كلانتر نورى است. اين كتاب با تحقيق شيخ عباس حاجيانى به زيور طبع آراسته شده است.
| مجموعة رسائل فقهية و أصولية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | انصاری، مرتضی بن محمدامین (نویسنده)
کلانتری نوری، ابوالقاسم بن محمدعلی (نویسنده) میرزای شیرازی، سید محمدحسن (نویسنده) فضل‌الله نوری (نویسنده) حاجیانی دشتی، عباس (محقق) |
| ناشر | مکتبة المفيد |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1404 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اصول فقه - مجموعهها فقه جعفری - مجموعهها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 181 /م3 |
ساختار
كتاب با مقدمه‌اى از ناشر آغاز شده است. پس از آن به‌ترتيب عنوان و متن مقالات ارائه شده است.
گزارش محتوا
- اولين مقاله با عنوان «التسامح في أدلة السنن» تأليف شيخ اعظم انصارى (1214-1281ق) است. در اين مقاله از عدم اعتبار شروط عمل به خبر واحد، اعم از اسلام و عدالت و ضبط، در سنن بحث شده است؛ چه سنت ناظر به ترك و چه سنت ناظر به عمل (مكروهات و مستحبات) باشد.
- رساله موجود، كامل نيست و با نگارش دو سطر از تنبيه نوزدهم ناتمام مانده است. در بيشتر نسخه‌ها نوشته شده است: «در اينجا قلم شريفش خشكيد».
- اين رساله را محقق اصولى شيخ ميرزا موسى تبريزى در كتابش «أوثق الوسائل في شرح الرسائل» از ص299 تا ص307 آورده و ادعا كرده كه نسخه خطى مؤلف را ديده و نسخه‌اش را از نسخه اصلى استنساخ كرده و البته نسخه وى نيز ناقص است. محقق كتاب، نسخه‌اى را هم در هند ديده كه آن نيز ناقص است[۱]
- «رسالة في الاجتهاد و التقليد» نيز مقاله ديگرى از شيخ انصارى است. وى در اين مقاله ابتدا معناى لغوى و اصطلاحى و موضوع تقليد را بيان كرده است. سپس از حكم تقليد، مقلِّد، مقلَّد و مقلدفيه سخن گفته است. اقوال جواز و حرمت تقليد و ادله جواز از ادله اربعه را متعرض شده و در هر مقامى مهم‌ترين مسائل و مباحث را در ضمن تنبيهات متعدده بيان كرده است[۲]
- سومين مقاله با عنوان «رسالة في تحقيق مسئلة المشتق» نوشته شيخ انصارى است. آقابزرگ طهرانى در «الذريعة» به چاپ سنگى اين مقاله اشاره كرده است[۳]اين مقاله در دو مقام و يك خاتمه مطرح شده است: در مقام اول، مشتق به لحاظ مفهومى مورد بررسى قرار گرفته و در مقام دوم در اين‌باره كه تلبس به مبدأ شرط در صدق مشتق است يا نه؟ بحث شده است. در خاتمه نيز ثمره نزاع، در اوقاف، نذور و غير آن دانسته شده است.
- چهارمين مقاله كتاب، «رسالة في المشتق» تقريرات درس ميرزا محمدحسن شيرازى به قلم شيخ فضل‌الله نورى طهرانى است كه علامه آقابزرگ طهرانى در «الذريعة» به آن اشاره كرده است[۴]اين مقاله نيز با تعريف مشتق آغاز شده و سپس به معرفى اقسام مشتق، يعنى صغير و كبير و اكبر، مى‌پردازد. مؤلف در ذيل عنوان «هداية» نتيجه مى‌گيرد كه در صدق مشتق، اتصاف مورد به مبدأ قبل از زمان اطلاق كافى نيست، بلكه بقاء مبدأ را فعلا، شرط مى‌داند[۵]همچنين در بخش ديگرى از مقاله تصريح مى‌كند كه بين اسم فاعل و صفت مشبهه و صيغه مبالغه و اسم مكان و اسم زمان از جهت جريان نزاع فرقى وجود ندارد[۶]
- پنجمين مقاله نيز با همان عنوان «رسالة في المشتق» تأليف ميرزا ابوالقاسم كلانتر نورى است و در «الذريعة» به آن اشاره شده است[۷]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب، در انتهاى كتاب و آدرس منابع در پاورقى‌ها ذكر شده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.